Мазмұны
Араб әлемі туралы айтқанда, көпшіліктің ойына алдымен Біріккен Араб Әмірліктерінің сән-салтанаты немесе Сауд Арабиясының діни қаталдығы келеді. Дегенмен Арабия түбегінің оңтүстік-шығысында орналасқан Оман атты бір ел бар, ол осы аймаққа тән бейнеден мүлде бөлек сипатқа ие. Бұл мемлекет сырттай көзге тым салқын, бірақ ішкі рухы мықты, өз болмысын үнсіз сақтайтын, терең тарих пен табиғи үйлесімділікті қатар ұстанған жұрттың мекені. Оманның болмысы жарқырап көз тартудан емес, қарапайымдық пен ұстамдылық арқылы байқалады. Оның мәдениетіне, табиғатына, өмір салтына зер сала отырып, неліктен бұл елді ерекше мінезді араб елі деп атауға болатынына көз жеткізуге болады.
Табиғатпен үндес мінез
Елдің географиясы – ұлттық болмыстың қалыптасуындағы басты факторлардың бірі. Оман таулы жоталардан, шөлейт жазықтардан және Араб теңізінің бойындағы тыныш жағалаулардан тұратын алуан түрлі табиғатымен ерекшеленеді. Мұндай күрделі ландшафт өмірге бейімделе білуді, сабыр мен төзімділікті қажет етеді.
Оман табиғаты ұрпағына мынадай мінездер дарытқан:
- табиғатпен үйлесімді өмір сүруді үйретеді;
- қорды үнемдеп, шектен аспауды талап етеді;
- қарапайым дүниеден көркемдік таба білуді сіңіреді;
- сырт көзге байқалмайтын рухани тереңдікке баулиды;
- тарихи мұраны қадірлеуге бағыттайды.
Бұл елдің адамдары табиғатқа қарсы тұруды емес, оның заңдылығын қабылдап, сонымен өмір сүргенді жөн көреді.
Тарихқа адалдық пен ішкі дербестік
Оман отаршылдық дәуірінен аман өткен, өзінің ішкі даму жолын сақтап қалған санаулы араб елдерінің бірі. Бұл елде өзгерістер біртіндеп жүреді, сыртқы әсерге берілмей, өзінің ішкі тепе-теңдігін жоғалтпайды.
Осы ерекшеліктер омандықтардың мінезінен көрініс табады:
- Ұлттық болмысты сақтай білу. Оман халқы өзін өзгеге ұқсатпайды, өзін-өзі шынайы түрде таныта біледі. Олар жаһанданудан қашпайды, бірақ түп негізін ешқашан ұмытпайды.
- Сыртқы бейнедегі ұстамдылық. Бұл елде сән-салтанат айқайлап емес, байыппен көрініс табады. Адамдарда да, сәулетте де қарапайымдық пен талғамдылық байқалады.
- Билік пен дәстүрге құрмет. Ел басқаруында ескі мен жаңаның арасындағы үйлесім сақталған. Бұл қоғамда тәртіп пен рухани тұрақтылық орнауына сеп болады.
- Крайдылықтан алшақ болу. Бұл жерде діни фанатизм де, шамадан тыс батысшылдық та байқалмайды. Барлығы байсалды, орнықты және ақылға қонымды шеңберде өтеді.
Оман сырттан келген жаңа ағымдарды жоққа шығармайды, бірақ оларды өз болмысына сай етіп қабылдайды.
Жанжалға ұмтылмайтын жұрт
Омандықтар – тыныштық пен сабырды жоғары бағалайтын, шулы саясат пен даңғаза даңқтан аулақ жүретін халық. Олар меймандарға құрметпен қарап, қонақжайлылықты көрсетудің өзі – дабыра емес, адамгершілік міндет деп біледі.
Оман халқына тән мінез белгілері:
- кішіпейілділік пен шынайылық;
- сөзге ұқыптылық, бірақ риясыздық;
- көмекті жарияламай беру;
- жеңіл әзіл мен зілсіз күлкі;
- дәлелсіз мақтанбайтын ішкі сенімділік.
Омандықтардың мінезі – дауыспен емес, болмыспен танылатын салмақты парасат.
Мұнда баяулық – кемшілік емес, артықшылық
Заманауи әлем жылдамдықты, үнемі қозғалысты талап етеді. Ал Оман керісінше, баяулық пен байсалдылықты өмір салты ретінде ұстанады. Мұнда асығыстық қабылданбайды, сабырлы болу – тәрбиенің бір бөлігі.
Бұл тыныш ритм мынадай мысалдарда байқалады:
- көлікте бір-біріне айқайламайды;
- саудада асықтырмай, әңгімелесе отырып қызмет көрсетеді;
- қонақта экранға үңілмей, бірге шай ішеді;
- жұмыста жүйелілік пен реттілікке мән береді;
- үйде артық уайымнан гөрі тыныштықты қалайды.
Осындай өмір салты адамға жан тыныштығын, әлеуметтік үйлесімділікті және шынайы қарым-қатынасты сыйлайды.
Оман – сырт көзге тым жайбарақат көрінетін, алайда ішкі қуаты мен рухани тереңдігі зор ел. Бұл мемлекет өзінің байырғы мәдениетін жоғалтпай, өзгермелі заманда парасатпен тіршілік етудің үлгісін көрсетеді. Ол әлемге айқайламай танылып, адамға тыныштық пен терең ой ұсынады. Сондықтан Оман – шын мәнінде ерекше мінезді, парасатты араб елі.
