Мазмұны
Адамның ішкі жан дүниесі көбіне оның ренішке деген қатынасымен, кешіре білуімен және жүректегі ауырлықтан арылу қабілетімен өлшенеді. Кешіру – тек эмоциялық реакция емес, ол – сана мен рухтың жетілген көрсеткіші. Біреуді кешіру арқылы адам өзі де жеңілдейді, ал ренішті сақтап жүру – өзіңе жүк артумен тең. Халық даналығы мен ұлы тұлғалардың сөздері бұл ұғымдардың маңызын терең ашады. Көп ғасырлық тәжірибені бойына сіңірген мақал-мәтелдер мен нақыл сөздер ренішті жеңілдетіп, кешірудің шын мәнін түсінуге көмектеседі.
Кешіру туралы қанатты сөздер
Кешіре білу – әлсіздің емес, парасатты жанның қасиеті. Бұл – рух еркіндігінің белгісі әрі жан тыныштығына бастар жол. Ғасырлар бойы даналар осы тақырыпта ой қозғап, тұжырымды пікірлер қалдырған.
- «Әлсіз адам кешіре алмайды, кешірім – мықтының ісі». Бұл сөз Махатма Гандидің атынан жиі айтылады. Ол кешіру үшін үлкен ішкі күш пен сана керек екенін көрсетеді. Ренішті жеңу – өз эгосын жеңумен тең.
- «Кешіру – жүрек еркіндігінің кілті». Бұл ой христиан және будда ілімдерінде жиі кездеседі. Кешіре алмаған адам – өз ішіндегі реніштің тұтқыны. Ал кешірген жан – босап, алға қарай жүре алады.
- «Кешіре алмайтын адам бір күні өзі өтуге тиіс көпірді бұзады». Уильям Блейктің бұл пікірі – әркімнің қателесу құқығы бар екенін еске салады. Өзгеге кешірім бермеген жан, ертең өзі де кешірімге зәру болуы мүмкін.
- «Кешіру – ұмыту емес. Бұл – еске түсіре отырып, кек алмау». Бұл – ақылды адамның ұстанымы. Өткеннен сабақ ала отырып, жүректі ашуға толтырмау – нағыз даналық.
- «Кешірмейінше – байлаулысың. Кешірдің бе – еркін болдың». Бұл ой кешірімнен кейінгі жеңілдікті дәл сипаттайды. Адам өзін бос сезіну үшін алдымен өзгеге де бостандық беруі керек.
Осындай нақылдар кешіруді әлсіздік емес, биік рухтың көрінісі екенін дәлелдейді. Олар ішкі бостандығы мен сабырын сақтағысы келетін жанға бағыт береді.
Халық мақал-мәтелдеріндегі кешірім
Халық даналығы – ұрпақтан ұрпаққа берілген өмірлік тәжірибе. Мақал-мәтелдер – сол даналықтың қысқа да нұсқа, әрі терең бейнесі. Реніш пен кешірім туралы қазақ халқында айтылған көптеген нақыл сөздер бар.
- ашумен айтқан сөздің арты өкініш;
- реніш – көңілдің кірі, кешірім – жүректің нұры;
- кек тұтқанмен көсегең көгермейді;
- өкпеге қиса да, өлімге қимайды;
- қатты сөз айтсаң – жұмсақ жауап бер;
- кешіре білген – кемел адам;
- өкпені өртемей, іштей өшір;
- сабырлыға сәлем – кешірімдіге береке;
- өкпелеген – өзіне жау табады;
- кешіріммен қараған – кемел ойлы адам.
Бұл сөздер кешірім – әлсіздік емес, биік адамгершіліктің көрінісі екенін ұқтырады. Ашу үстінде кесілген сөз бен ренішті жүректе сақтап жүру адамға зиян екені халық санасында ежелден белгілі.
Кешіру неге маңызды
Психологтар мен рухани ұстаздар кешірудің адамның психологиялық және физикалық саулығына оң әсер ететінін үнемі айтып келеді. Бұл – өз-өзіне қамқорлық танытудың бір түрі.
- ішкі күйзелісті азайтып, сабырлы болуға сеп болады;
- бұрын ашуға кеткен энергияны пайдалы арнаға бағыттауға мүмкіндік береді;
- қарым-қатынасты сақтап қалуға немесе тыныш түрде үзуге жол ашады;
- жүректе мейірім мен жан тыныштығын дамытады;
- рухани және эмоционалдық тепе-теңдікке жетелейді.
Кешіру – әлсіздіктің емес, естіліктің нышаны. Бұл – жағдайдан биік тұрып, сабырмен шешім қабылдай білудің көрінісі.
Адам жүрегі шын мәнінде кешіре алғанда ғана тыныштық табады. Кешіру – өзіңді азат ету. Ол – рухтың тазалығы мен сананың кеңдігі. Халық даналығы мен ұлы ойшылдардың сөздері бізге осы ақиқатты ұғынуға көмектеседі. Ал кешіре білу – нағыз ересек, толысқан адамның белгісі.
