Мазмұны
Қазіргі қоғамда қарым-қатынас, ортаға бейімделу, бірлесе әрекет ету жоғары бағаланады. Алайда барлық адам үнемі көпшілікпен араласуға ұмтылмайды. Кейбіреулер үшін жалғыздық – саналы таңдау, ішкі үйлесім мен күш жинаудың ерекше жолы. Мұндай мінез-құлықтың себептері адамның жеке болмысында, өмірлік тәжірибесінде және кейде мәдени салт-дәстүрінде жатыр. Неге кей адамдар жалғыздықты қалайды деген сұраққа жауап беру үшін бұл құбылысқа әр қырынан қарау керек.
Психологиялық ерекшеліктер мен тұлға типі
Кей адамдар кішкентай кезінен жалғыз болғанда өзін жайлы сезінеді. Жалғыздыққа бейімділік тұйықтықтың немесе ұялшақтықтың белгісі емес – көбіне бұл табиғи мінездің көрінісі.
- интроверттер сырттан емес, ішкі әлемінен күш-қуат алады;
- олар терең, мағыналы әңгімеге құштар, үстірт әңгімеден қашады, әр диалогтан мән іздейді;
- жалғыздық эмоциялық күйзелістен, шаршаудан сақтайды, әсіресе адамдар көп жерде жүргеннен кейін;
- кейбір адамдар өздігінен жұмыс істегенде нәтижелі болады, өйткені ешкім алаңдатпайды, сыртқы қысым болмайды;
- уақытының көбін жалғыз өткізу адамның ішкі ойына, мақсатына, шығармашылық идеясына шоғырлануға мүмкіндік береді.
Өз қажеттілігі мен шекарасын түсінген адам ішкі тыныштыққа, үйлесімге қол жеткізеді.
Өмірлік тәжірибе мен ортаның ықпалы
Жалғыздыққа ұмтылу өмірлік жағдайларға, балалық шақта алған әсерге немесе жақын адамдармен қарым-қатынасқа байланысты қалыптасуы мүмкін. Кейде бұл қажеттілік өткендегі жағымсыз оқиғалардың салдары болып жатады.
- Қиындық немесе сатқындық көрген адамдар айналасына сақ болады, жеке кеңістікке аса мән береді. Олар жағымсыз жағдайдың қайталануынан қорқып, ара-қашықтық ұстауға бейімделеді.
- Кейбіреулер шаршау мен күйзелістен кейін жалғыздықты саналы түрде таңдайды. Бұл уақытша демалыс күш жинауға, өзін жаңаша бағалауға, ой түюге мүмкіндік береді.
- Қоғамда жиі түсінбестік пен сынға ұшыраған адамдар ішкі әлеміне шегінеді, бұл өзін-өзі қорғау тәсіліне айналады.
- Кейде ұзақ уақыт бойы толыққанды оқу немесе жұмыс жалғыздықты әдетке айналдырады. Мұндай режимге үйренген адам еркіндікке, сыртқы талаптардан тәуелсіздікке бейім болады.
- Кейбір тұлғалар маңызды мақсаттарға жету үшін әдейі араласу шеңберін шектейді. Бұл сыртқы факторларға алаңдамай, назарын негізгі іске бағыттауға көмектеседі.
Тұлғаның жеке тәжірибесі жалғыздыққа деген көзқарасты туған мінезден кем түспей өзгертеді.
Жалғыздықтың артықшылықтары мен ішкі ресурстары
Көп адам үшін жалғыздық – қуат, шабыт және жаңа идеялар табатын қайнар. Сыртқы қысым болмаған кезде адам өз ырғақпен дамиды, ішкі даусын тыңдайды.
- жалғыздықта адам күрделі сұрақтардың шешімін таба алады, шығармашылықпен айналысады;
- өз бетімен жұмыс істеу жауапкершілік пен тәртіпті қалыптастырады;
- жеке уақыт өткенді саралап, жаңа мақсат қоюға мүмкіндік береді;
- жалғыздық психологиялық жетілуді, өзіне сенуді үйретеді;
- көп атақты ғалым, жазушы, суретші ең жақсы туындыларын дәл осы жалғыздықта жасағанын мойындаған.
Жалғыздықты саналы таңдау – өмірден ләззат алмау емес.
Жалғыздық – табиғи қажеттілік, ол жатсыну немесе тұйықтықтың белгісі бола бермейді. Біреу үшін жалғыздық – күш жинау амалы, екінші біреу үшін – дамуға, шығармашылыққа, өмірдің мәнін іздеуге мүмкіндік. Өз кеңістігінің қадірін біліп, жеке шекарасына құрметпен қараған адам өзін де, басқаларды да дұрыс түсінеді. Бұл көзқарас қоғамды үйлесімді, әр адам өз бақытының жолын өзі таңдауға құқылы ортаға айналдырады.
