Мазмұны
Қазіргі білім беру жүйесі оқушылардың тиімді дамуына және жайлылығына ықпал ететін жаңа тәсілдерді үнемі іздестіруде. Соңғы жылдары мектептен тыс жүктемелердің артуына байланысты үй тапсырмасынан бас тарту тақырыбы жиі көтеріліп жүр. Бұл тұрғыда Финляндияның тәжірибесі ерекше назар аударады. Бұл солтүстік елде оқушылар үйге тапсырма алмай-ақ білім алып, халықаралық бағалау рейтингтерінде жоғары нәтижелер көрсетіп келеді. Осындай жетістікке не себеп және мұндай тәсіл Финляндияда неге жақсы жұмыс істейді — осыны қарастырайық.
Фин білім беру жүйесінің басты қағидаттары
Фин мектептері бақылауға емес, сенім мен саналы даму қағидаларына негізделген. Мұнда басты назар баланың әл-ауқатына, ішкі ынтасына және үйлесімді дамуына аударылады.
- әр бала мектептен кейін тынығуға және бос уақытқа құқылы;
- оқу үрдісі сабақ үстінде-ақ негізгі материалды толық меңгеруге бағытталады;
- оқушылар арасында бәсекелестік емес, ынтымақтастық маңызды рөл атқарады;
- мұғалімдер көлеммен емес, мазмұнмен жұмыс істеп, терең түсінуге көмектеседі;
- білімді өмірде қолдана білуге ерекше көңіл бөлінеді.
Мұндай тәсіл оқушылардың ақпаратты жақсы қабылдауына, оқу үрдісіне қызығушылық танытуына мүмкіндік береді.
Финдер неге үй тапсырмасынан бас тартады
Финляндияда үй тапсырмасынан бас тарту — кездейсоқ емес, мемлекеттің ұзақ мерзімді білім беру стратегиясының нәтижесі. Мұнда білім беру сапасы тапсырмалар санынан әлдеқайда маңызды.
- Ғалымдар шамадан тыс жүктеме оқу тиімділігін төмендететінін дәлелдеген. Шаршаған бала жаңа материалды қиын меңгереді және пәнге қызығушылығын жоғалтады. Фин жүйесінде аз болса да терең әрі мағыналы оқытуға басымдық беріледі.
- Сабақтан кейінгі уақыт демалыс, шығармашылық және дене белсенділігі үшін қажет. Бұл бала психикасының орнықты дамуына ықпал етеді. Егер күннің көп бөлігі тапсырмамен өтсе, тұлғалық дамуға уақыт қалмайды.
- Мұғалімдер сабақты мазмұнды әрі пайдалы етуге тырысады. Жаттығулар тікелей сыныпта орындалып, мұғалім бірден кері байланыс береді. Бұл қателіктерді азайтады және білімді нақтылайды.
- Ата-ана екінші мұғалімге айналмауы керек. Финдер үшін отбасы — қолдау мен түсіністік орны. Үй тапсырмасының болмауы ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынасты нығайтады.
- Оқу процесі сенімге негізделеді. Әр бала өз оқуына өзі жауап береді деген көзқарас қалыптасқан. Бұл тәсіл дербестік пен білімге деген құрметті дамытады.
Финдік үлгі — балалық шақтың құндылығын, демалыстың маңызын және артық жүктеменің зиянын ескеретін жүйе.
Фин оқушылары стрестен қалай қорғалған
Мұндай жүйе тек тапсырмадан бас тартумен шектелмейді. Оған қоса мектеп ортасы мен бүкіл оқыту философиясы оқушының жайлылығына бағытталған. Егер мектептің өзі білімді толық бере алса, үй тапсырмасы міндетті болмайды.
- сыныптар кішігірім, сондықтан мұғалім әр балаға көңіл бөле алады;
- оқу күні қысқа болса да, белсенді әрі мазмұнды өтеді;
- үзіліс пен таза ауада серуендеуге ерекше мән беріледі;
- мектепте сабырлы әрі жылы атмосфера қалыптасқан;
- пәндер өмірмен байланыстыра оқытылады, бұл білімді мағыналы етеді.
Мұнда бала тек теорияны жаттап қоймай, оны өмірде қалай қолдануға болатынын да меңгереді. Мұндай жүйе оқушыны күйзелістен қорғайды және танымға ынталандырады.
Фин тәжірибесі — үй тапсырмасынсыз оқыту тек мектеп толыққанды білім бере алғанда ғана мүмкін екенін көрсетеді. Бұл жерде басты назар — сенім мен теңгерімде. Қысымның орнына қолдау, жүктеменің орнына түсіністік. Мұндай білім беру философиясы тек білімді ғана емес, бақытты ұрпақты тәрбиелеуге жол ашады.
