Мазмұны
Адамзат тарихында мәңгі есте қалатын оқиғалар аз емес. Соның бірі – ғарыш кеңістігіне алғаш қадам басқан сәт. Бұл ғылыми жетістік жаңа дәуірдің бастамасы ғана емес, бүкіл әлемнің болашағына әсер еткен бетбұрыс болды. Осы тарихи кезеңмен тікелей байланысты есім – Юрий Алексеевич Гагарин. Оның ерлігі тек кеңестік ғылымның жеңісі ғана емес, бүкіл адамзаттың мақтанышы болып саналады.
Балалық шағы мен ғарышқа апарар жол
Юрий Гагарин 1934 жылдың 9 наурызында Смоленск облысының Клушино ауылында қарапайым шаруа отбасында дүниеге келді. Балалық шағы қиын кезеңге – Екінші дүниежүзілік соғысқа тұспа-тұс келді. Мектепті тәмамдаған соң, ол алдымен ремесло училищесінде білім алды, кейін Саратов индустриялық техникумында оқуын жалғастырды. Дәл осы қалада алғаш рет әуеде ұшуды армандап, жергілікті аэроклубта ұшаққа мініп көрді.
1955 жылы Орынбордағы әскери ұшқыштар училищесіне түсті. Сол жерде ол жауынгерлік ұшақтарды меңгеріп, болашақ ғарышкерге тән сипаттарын – сабырлылық, ептілік пен табандылықты танытты. Көп ұзамай, кеңестік ғарыш бағдарламасы бойынша алғашқы ғарышкерлерді дайындау басталғанда, ол таңдаулы кандидаттардың бірі болды.
Тарихқа айналған ғарыш сапары
1961 жылдың 12 сәуірі – әлем тарихындағы ерекше күн. Осы күні Юрий Гагарин «Восток-1» кемесімен Жер орбитасына көтерілді.
- ұшу таңғы 09:07-де Байқоңыр ғарыш айлағынан басталды;
- бар болғаны 108 минутта кеме Жерді толық айналып шықты;
- старт кезінде айтылған «Кеттік!» сөзі ғарышты игерудің символына айналды;
- қону Саратов облысының аумағында жүзеге асты – Гагарин капсуладан бөлініп, жеке парашютпен жерге түсті;
- ұшу барысында барлық жүйелер қалыпты жұмыс істеді, бұл болашақ миссиялардың қауіпсіздігін растады;
- алғашқы минуттарда бұл оқиға құпия сақталғанымен, сәтті аяқталған соң КСРО бүкіл әлемге бұл жаңалықты жария етті;
- Гагарин КСРО Батыры атанып, бірден әлемдік деңгейдегі тұлғаға айналды.
Бұл оқиға тек Кеңестер Одағы үшін емес, бүкіл адамзат үшін жаңа белес болды.
Ұшудан кейінгі өмірі
Ғарыштан оралған соң Юрий Гагарин тек батыр ғана емес, халықаралық аренада бейбітшілік пен ғылымның символына айналды.
- Ол халықаралық деңгейде елшілік рөл атқарды. 30-дан аса елге сапар жасап, әртүрлі мәдениеттермен достық қатынас орнатты. Оның қарапайымдылығы мен күлімсіреуі миллиондаған адамның жүрегін жаулап алды.
- Ғылыми ізденісін жалғастырды. Жуковский атындағы Әскери-әуе инженерлік академиясында оқып, екінші рет ғарышқа ұшуға дайындалды. Ғарышқа қайта оралуды өзінің басты арманы санады.
- Ғарышкерлер дайындайтын орталықта жұмыс істеді. Жас мамандарға білім мен тәжірибесін беріп, ғарыштық бағдарламаларды жетілдіруге атсалысты.
- Қоғам алдында белсенді тұлға болды. Кеңестік үгіт-насихат жұмыстарына қатысқанына қарамастан, шынайылығы мен ашықтығы арқасында халықтың сүйіктісіне айналды.
- 1968 жылдың 27 наурызында қаза тапты. Оқу-жаттығу ұшуы кезінде МиГ-15 ұшағы апатқа ұшырап, Гагарин мен нұсқаушысы Владимир Серёгин қайтыс болды. Бұл оқиғаның нақты себептері әлі де зерттелуде.
Оның мезгілсіз қазасы қайғыға батырса да, жарқын бейнесі халық жадында сақталып қалды.
Гагариннің ғарышқа сапары тек ғылыми серпіліс емес, адамзаттың шексіз мүмкіндігін дәлелдеген сәт болды. Ол батылдықтың, білім мен еңбекқорлықтың нағыз үлгісін көрсетті. Оның арқасында адам баласы көк аспанды тек қиялмен емес, нақты мақсатпен бағындыра алатынын білді. Осы күнге дейін оның бейнесі – арман мен ерліктің бейнесі болып қала береді. Юрий Гагариннің есімі тарихта мәңгілікке жазылды.
