Кейбір кітаптар адам жадында тек оқиғаларымен ғана емес, жүрекке жететін терең сөздерімен де сақталады. Олар өмірлік қағидаға, шабыт көзіне айналып, қайта-қайта қайтып оқуға себеп болады. Грегори Дэвид Робертстің «Шантарам» романы дәл осындай туындылардың қатарынан. Бұл шығармада адамның еркіндігі, азапты өткені, махаббат пен кешірім туралы шынайы және өткір ойлар молынан кездеседі. Автордың сөзімен айтқанда, бұл – тек оқиға емес, жан айқайы. Төменде сол романдағы әсерлі дәйексөздер беріліп, олардың мән-мағынасына қысқаша түсініктемелер қосылған.
«Кей сезімдер сөзбен емес, тек жүрекпен сезіледі.»
Адам жанына тым жақын әрі дәл айтылған ой. Кей сәттерде ешқандай сөз жеткіліксіз, ал үнсіздік шынайы күйдің жалғыз айғағына айналады.
«Қателік – өз болмысыңды танудың жалғыз жолы.»
Бұл тіркес кемшіліктерден қорықпауға шақырады. Шынайы өзгеріс пен өсу тек құлау мен қайта тұру арқылы келеді.
«Түрме – бұл қабырға емес. Бұл ішкі қорқыныс.»
Мұндағы «түрме» ұғымы кең мағынада берілген. Адам кейде өз уайымы мен өткенінің тұтқыны болып қалуы мүмкін.
«Махаббат – тек сезім емес. Бұл – әрекет.»
Махаббатты тек жүрекпен сезіну жеткіліксіз. Ол – жауапкершілік, жанашырлық пен күнделікті нақты қадамдар арқылы көрінетін құндылық.
«Бостандық – қабырға болмауы емес, өз кісеніңді өзің таңдау мүмкіндігі.»
Көне даналықтай әсер қалдыратын тіркес. Адам толық еркін емес, бірақ таңдау еркіндігі оған өз жолын таңдауға мүмкіндік береді.
«Атыңды өзгерткенмен, өзіңді өзгертпейсің. Сен бәрібір өзіңсің.»
Сыртқы өзгерістер адамның ішкі болмысына әсер етпейді. Шынайы жаңару – жан дүниеден басталады.
«Кейде кешірім – өзіңе жасай алатын жалғыз сыйлығың.»
Кешіру тек басқаға емес, өзіңе де қажет. Ол – жан жарасын емдейтін, өткенмен ымыраласудың алғашқы қадамы.
«Үміт – күш. Бірақ қауіпті де. Ол көтеруі де, құлатуы да мүмкін.»
Бұл ой үміттің екі қыры барын еске салады. Соқыр сенім мен шексіз күту кейде жанды ауыртады.
«Шындық әрдайым еркіндік әкелмейді. Кейде ол тек қайғы сыйлайды.»
Көп адам шындықты естісем, жеңілдеп қалам дейді. Бірақ шындық әрдайым жұбатпайды, керісінше, жаныңды ауыртуы да мүмкін.
«Сені шынымен жақсы көргенше емес, өзің бола тұра сені қабылдағанша сен нағыз бақыттысың.»
Шынайылық пен болмысты қабылдау – адам үшін ең үлкен құндылық. Риясыз қарым-қатынас тек шынайы болу арқылы қалыптасады.
«Шантарамдағы» бұл дәйексөздер тек әдеби тіркестер емес – олар адамның ішкі күйінен шыққан, өмірден өткеннің, ізденудің, кешіру мен қабылдаудың шынайы көрінісі. Бұл сөздерді түсіну үшін кітапты бастан-аяқ оқу міндетті емес – сезіну жеткілікті. Жүрекке жеткен сөз – мәңгі есте қалатын сөз.
