Мазмұны
Көптеген елдер ондаған жылдар бойы халықаралық сахнада беделге ие болуға талпынады. Алайда, бұл жолда ерекше табысқа жеткендердің бірі – Біріккен Араб Әмірліктері. Парсы шығанағының жағалауында орналасқан бұл мемлекет шөлейт өлкеден озық экономикасы мен заманауи инфрақұрылымы бар елге айналды. Жылдар емес, онжылдықтар ішінде жүзеге асқан бұл түрлену әлем назарын өзіне аударды. Бүгінде биік ғимараттары, ірі жобалары мен инвестициялық мүмкіндіктері арқылы БАӘ болашақтың бейнесіндей әсер қалдырады. Осындай жетістікке жетудің себептері мен ерекшеліктерін қарастырайық.
Тарихи алғышарттар
XX ғасырдың басына дейін бұл өңірдің басты тіршілігі сауда мен інжу аулауға негізделген болатын. Халық саны аз, экономикасы әлсіз аймақ ретінде танылды. Алайда табиғи байлықтың ашылуы жағдайды түбегейлі өзгертті.
- 1950-жылдары мұнай кен орындары табылып, алғашқы экспорт басталды;
- энергия ресурстарын сату есебінен ел экономикасы тез нығая түсті;
- әлеуметтік нысандар, жолдар, порттар мен ауруханалар белсенді салына бастады;
- Дубай секілді әмірліктер мұнайдан тыс салаларға назар аударып, туризм мен саудаға бет бұрды.
Сөйтіп, экономикалық құрылым біртіндеп әртараптанып, болашаққа негіз қаланды.
Көшбасшылардың көрегендігі
Мемлекеттің өркендеуі ел басшыларының батыл шешімдерімен тікелей байланысты. Олар тек ағымдағы табысты емес, ұзақ мерзімді тұрақтылықты да мақсат етті.
- БАӘ басшылары экономиканы мұнайға тәуелді етпей, жаңа салаларды дамытуды көздеді. Олар логистика, авиация, қаржы және туризм бағыттарына инвестиция құйды. Бұл қадам нәтижесінде ел табыс көздерін кеңейтті.
- Басқару жүйесі заманауи технология мен дәстүрлі құндылықтардың үйлесіміне негізделді. Білім мен денсаулық салаларындағы реформа жергілікті мамандарды дайындап, шетелдік сарапшыларды тартуға мүмкіндік берді.
- Сыртқы саясатта бейтараптық ұстанымы мен белсенді қатысу басым болды. Ел БҰҰ, ДСҰ сынды ұйымдарда тұрақты серіктеске айналды.
Осындай басқару стилі мемлекетке ішкі тұрақтылықпен қатар, жаһандық сенім де алып келді.
Экономикалық серпіліс және инфрақұрылым
БАӘ-нің бүгінгі табысы көптеген ірі жобалардың жүзеге асуымен байланысты. Көлік, құрылыс және сауда салаларындағы серпіліс шетелдік инвестиция мен жұмыс орындарын тартты.
- «Бурдж-Халифа», «Пальма» аралдары және әлемдік әуежайлар елдің бетке ұстар нысандарына айналды;
- жол-көлік жүйесі барлық әмірліктерді тиімді байланыстыруға жағдай жасады;
- қолайлы салық режимі шетелдік компаниялардың елге келуіне түрткі болды;
- арнайы экономикалық аймақтар мен технологиялық орталықтар құрылды.
Нәтижесінде БАӘ бизнес үшін де, өмір сүру үшін де тартымды орынға айналды.
Туризм және мәдени дипломатия
Туризм – елдің басты табыс көздерінің бірі. Көпмиллиардтық жобалар арқылы әмірліктер халықаралық деңгейдегі мәдени және іскерлік орталықтарға айналды.
- Дубай Expo 2020 көрмесі сияқты жаһандық оқиғалар өткізетін алаңға айналды. Бұл шара миллиондаған қонақтарды тартты және елдің имиджін көтерді.
- Ұлттық болмысты сақтай отырып, заманауи өнер мен білім беру орталықтары құрылды. Мұражайлар мен опера театрлары БАӘ-ні мәдениетке жақын ел ретінде көрсетті.
- Қонақжайлылық пен қауіпсіздікке басымдық берілгені шетелдік туристер мен кәсіпкерлерді тартты. Бұл өз кезегінде ішкі экономиканы күшейтті.
Бұның бәрі БАӘ-нің мәдени және экономикалық серіктестікке ашық ел екенін дәлелдейді.
Негізгі жетістіктердің түп-тамыры
Эмираттардың табысы кездейсоқтық емес – бұл дұрыс жоспарлау мен үздіксіз еңбектің жемісі.
- табиғи байлықты тиімді әрі ұзақмерзімді пайдалануға мән берілді;
- әлемдік үрдістерге тез бейімделу қабілеті жоғары болды;
- ұлттық дәстүр мен заманауилық арасында тепе-теңдік сақталды;
- әр саланы жүйелі түрде дамытатын стратегиялар жүзеге асырылды.
Осының арқасында бір кездері шөлейт болып келген аймақ бүгінде бүкіл әлемге үлгі боларлық мемлекеттің бейнесін алды.
БАӘ тарихы – өзгерістерге дайындықтың, табандылықтың және болашаққа деген сенімнің жарқын үлгісі. Шектеулі ресурстардан мол мүмкіндіктер жасауға болатынын дәлелдеген ел ретінде олар жаһандық экономикада лайықты орынға ие. Бұл табысқа жетудің кілті – көрегендік, халықпен байланыс және үздіксіз жаңғыруға деген ұмтылыс.
