Мазмұны
Қазіргі заман қалаларында кітапқа деген қызығушылықты арттырудың, оқуға қолжетімділікті жақсартудың жаңа жолдары үнемі іздестіріліп келеді. Соның бірі – Колумбияда бастау алған велосипедтегі көшпелі кітапханалар. Бұл бастама кітапқа зәру балалар мен шалғайдағы тұрғындарға кітап жеткізудің ерекше әрі тиімді жолына айналды. Мобильді кітапханалар мәдени дамудың, білімге құштарлықтың және қоғамдағы әлеуметтік теңдіктің жарқын символына айналды. Осындай жобалардың пайда болу тарихы мен оның қоғамға әсері туралы әңгімелеу ерекше маңызды.
Идеяның тууы мен алғашқы жобалар
Колумбиядағы велосипедтегі көше кітапханалары елдегі әлеуметтік-экономикалық жағдайға жауап ретінде дүниеге келді. Көптеген отбасылардың өз бетінше кітап сатып алуға мүмкіндігі болмады, ал мектеп пен кітапханаға жету балалар үшін қиындық тудырды.
- белсенді ұстаздар мен еріктілер оқуға қолжетімділікті арттыру мақсатында ерекше жолдар іздеді;
- велосипед арзан, экологиялық әрі тар көшелер мен таулы жерлер үшін ең тиімді көлік құралы болып таңдалды;
- алғашқы көшпелі кітапханалар Богота мен Медельин қалаларында пайда болды, онда еріктілер өз күштерімен кітап жинап, таратуды қолға алды;
- жергілікті қайырымдылық қорлары кітаптарды жинау, жөндеу және әлеуметтік аз қамтылған отбасыларға жеткізуге қолдау көрсетті;
- алғашқы табысты тәжірибелерден кейін бұл бастама басқа да қала мен ауылдарға кеңінен тарала бастады.
Мобильді кітапханалардың қолжетімділігі мен қарапайымдылығы олардың басты артықшылығына айналды.
Мобильді кітапханалардың ұйымдастырылуы және жұмысы
Велосипедтегі көшпелі кітапханаларды ұйымдастыру үшін жоспарлы жұмыс пен тұрғындармен тұрақты байланыс қажет. Жоба қатысушылары тек кітап тасып қана қоймай, оқуға қызығушылықты арттыруға атсалысады.
- Еріктілер арнайы кесте мен бағыт құрып, мүмкіндігінше көп аймақты қамтуға тырысады. Олар қай жерде кітапқа сұраныс жоғары екенін алдын ала анықтап, мұғалімдермен және белсенді тұрғындармен байланысады.
- Әрбір мобильді кітапханада ондаған, кейде жүздеген кітап болады – балалар ертегісінен бастап, энциклопедия мен оқулыққа дейін. Кітаптар оқырманның жасына, қызығушылығына қарай таңдалады.
- Кітап үлестіруден бөлек, еріктілер балалар үшін шағын оқу сағаттарын, викторина, шеберлік сабағы және ойын ұйымдастырады. Бұл оқу процесін қызықты әрі әсерлі етеді.
- Оқырмандар кітаптарды ауыстырып, өз кітаптарын әкеліп немесе оқығанын кез келген уақытта қайтара алады. Мұндай формат оқуға деген жауапкершілікті, өзара қолдауды қалыптастырады.
- Жобаны танымал ету үшін әлеуметтік желілер, жергілікті БАҚ, кездесулер пайдаланылады. Осылайша жаңа қатысушыларды тарту, демеушілер мен қолдаушылар табу жеңілдейді.
Велосипедтегі кітапханалар дәстүрлі кітапханалардан ерекшеленіп, өмірге жақын әрі қолжетімді бола түсті.
Қоғамға әсері мен мәдениетті дамытудағы орны
Көшпелі кітапханалар тек білімге жол ашып қана қоймай, қоғамдық өмірге тың серпін берді.
- мобильді кітапханалардың арқасында шалғайдағы балалар арасында оқу сауаттылығы едәуір артты;
- көше кітапханалары жастарды пайдалы істерге жұмылдырып, олардың бос уақытын тиімді өткізуіне көмектесті;
- бұл жобалар қоғамдастық сезімін нығайтып, көршілік қарым-қатынасты және еріктілікті дамытуға жол ашты;
- еріктілер балаларға тәлімгер ғана емес, шабыт беруші, жаңа белестерге ұмтылуға үлгі бола білді;
- осындай бастамалар ұлттық және халықаралық деңгейде қолдау тауып, білім мен мәдениетке қолжетімділік мәселесіне назар аудартты.
Колумбиядағы велосипедтегі көше кітапханалары – үміт, ынта және жаңашылдықтың нышаны. Мұндай жобалардың арқасында кітап оқу күнделікті өмірдің бір бөлігіне айналып, қоғамда мәдениеттің дамуына, жаңа игі істердің басталуына себепші болды. Көшпелі кітапханалардың үлгісі Латын Америкасымен шектелмей, басқа елдерде де кеңінен таралуда.
