Коста-Рикада экотуризм қалай дамып келеді

Қазіргі таңда саяхат тек тынығу мен жер ауыстыру емес, сонымен қатар саналы тұтыну мен табиғатқа құрметтің көрінісіне айналып келеді. Туристер бұрынғыдан да жиі экологиялық таза бағыттарды, бай биоәртүрлілікті және тұрақты даму қағидаттарын ұстанатын аймақтарды таңдайды. Осындай елдердің көшбасында Коста-Рика тұр. Бұл мемлекет экотуризмді ұлттық даму стратегиясына айналдырып, табиғатты сақтауға ғана емес, сонымен қатар жергілікті қауымдастықтарды қолдауға да айрықша мән береді.

Экотуризм ұғымы және оның Коста-Рика үшін маңызы

Экотуризм – табиғи ортаға зиян келтірмей, жергілікті мәдениет пен тұрғындарға пайда әкелетін саяхат түрі. Коста-Рика бұл бағытты елдің болашағы үшін аса маңызды сала ретінде дамытып отыр. Ел аумағының төрттен бірі қорғалатын аймақтардан тұрады, ал бұл өз кезегінде қоршаған ортамен үйлесімді әрекет етуді талап етеді.

Экологиялық туризмнің арқасында саяхатшылар:

• ерекше өсімдіктер мен жануарлар әлемімен танысады;
• орманды қалпына келтіру жобаларына қатысады;
• экологиялық ауыл шаруашылығының негіздерін үйренеді;
• жануарларды табиғи мекенінде бақылайды;
• шағын қауымдастықтарды тікелей қолдайды.

Осылайша, екіжақты тиімділікке қол жеткізіледі – саяхатшылар мазмұнды әсер алады, ал табиғат пен қоғам игілік көреді.

Елдегі экотуризмнің негізгі бағыттары

Коста-Рикадағы экотуризм бірнеше маңызды салаларға негізделеді. Олар табиғи әлеует пен әлеуметтік өзара әрекетке сүйенеді.

1. Ұлттық парктер мен қорықтар. Елде 30-дан астам қорғалатын табиғи аймақ бар. Мұнда жаяу серуен, байдаркамен жүзу, құстарды бақылау, теңіз тасбақаларын көру сынды экологиялық саяхаттар ұсынылады. Мысалы, Тортугеро ұлттық паркі – тасбақалар жұмыртқалайтын жерлердің бірі ретінде танымал.
2. Эко-ло́дждер мен экофермалар. Мұндай қонақүйлер күн энергиясын пайдаланып, қалдықтарды өңдейді және табиғи материалдардан тұрғызылады. Қонақтар экологиялық өмір салтын үйреніп, жергілікті өнімдермен таныса алады.
3. Волонтерлік жобалар. Табиғатты қорғауға үлес қосқысы келетін саяхатшылар саны артып келеді. Олар жағалауларды тазарту, ағаш отырғызу, жануарлар санын есепке алу сияқты шараларға қатысады. Бұл бағыт әсіресе жастар арасында сұранысқа ие.
4. Мәдени-экологиялық бағыттар. Бұл маршруттар аясында жергілікті тайпалармен танысу, қолданбалы өнер шеберханаларына бару, дәстүрлі медицинамен танысу ұсынылады. Осы арқылы экотуризм табиғи және мәдени әртүрлілікті біріктіреді.

Бұл бағыттардың әрқайсысы Коста-Риканың ерекше бейнесін ашып қана қоймай, жергілікті экономика мен мәдениетті нығайта түседі.

Мемлекеттік деңгейде атқарылып жатқан шаралар

Коста-Рика экотуризмнің тиімді дамуына жағдай жасау үшін мемлекеттік қолдау тетіктерін енгізген. Үкімет бұл саланы ел брендіне айналдырып, халықаралық аренада да белсенді түрде насихаттап келеді.

• тұрақты туризмді сертификаттау жүйесі (CST) енгізілді;
• экобизнес үшін салықтық жеңілдіктер қарастырылды;
• гидтер мен қонақүй иелеріне арналған оқыту бағдарламалары жасалды;
• ормандарды қалпына келтіру бастамалары қаржыландырылып жатыр;
• шалғай ауылдарда инфрақұрылым дамытылуда.

Мұндай қадамдар туристер сенімін арттырып, жергілікті тұрғындардың белсенді қатысуына жол ашады.

Экотуризмнің жергілікті қауымдастыққа пайдасы

Экологиялық туризм тек табиғатты қорғап қоймай, жергілікті тұрғындардың да әл-ауқатын жақсартуға ықпал етеді. Көптеген ауылдарда бұл сала негізгі табыс көзіне айналған.

Экотуризмнің басты артықшылықтарына мыналар жатады:

• шағын кәсіпкерлікті дамыту мүмкіндігі;
• ұлттық дәстүр мен мәдениетті сақтау;
• ауылдық өңірлердегі жұмыс орындарының артуы;
• білім деңгейінің өсуі мен жаңа дағдылардың пайда болуы;
• қоғам ішіндегі ынтымақтастық пен сенімнің нығаюы.

Осылайша, экологиялық бағыттағы туризм тек табиғатты ғана емес, әлеуметтік теңдікті де қолдайды.

Жетістікке жеткен жобалар мысалдары

Коста-Рикада әлем назарын аударған бірнеше бастамалар жүзеге асырылды. Олар экотуризмнің нақты нәтижелерін көрсетеді.

1. «Bosque Eterno de los Niños» жобасы. Әлемнің түкпір-түкпірінен балалардың көмегімен құрылған бұл орман қазір елдегі ең ірі жеке қорық болып отыр. Мұнда білім беру, экология және ғылым саласында түрлі бағдарламалар жүргізіледі.
2. Монтеверде қорығы. Бұл бұлтты орман – Орталық Американың ең әйгілі табиғи аймақтарының бірі. Қорық экотуристердің есебінен қаржыланып, климаттық зерттеулермен айналысады.
3. Алахуэла провинциясындағы агротуризм бағыттары. Жергілікті шаруалар қонақтарды қабылдап, органикалық егіншілік тәжірибесімен бөліседі. Туристер егін жинауға, дәм татып көруге және шеберлік сабақтарына қатыса алады.

Аталған жобалар табиғат, экономика және білім беру салаларын тиімді үйлестіре отырып, тұрақты дамудың үлгісін қалыптастырды.

Коста-Рикада экотуризмнің дамуы – туризм саласының табиғат пен қоғамға пайдалы бағытта өркендей алатынының нақты дәлелі. Жергілікті тұрғындардың қатысуы, мемлекеттік қолдау және табиғи байлықтарды сақтауға бағытталған жүйелі қадамдар нәтижесінде ел тұрақты болашаққа бет бұрды. Бұл тәжірибе әлемнің басқа да елдеріне үлгі болуға әбден лайық. Табиғатқа құрметпен қарайтын, мәдени мұраны бағалайтын, саналы саяхат – ертеңгі күнге жасалған шынайы инвестиция.