Мазмұны
Америкалық мәдениет мерекелер мен қоғамдық шараларға деген ерекше сүйіспеншілігімен танымал. АҚШ тұрғындары маңызды күндерді ерекше сән-салтанатпен атап өтуді жақсы көреді – көшелерде музыка ойнап, ту көтеріліп, мыңдаған адам бірігіп шеруге шығады. Парадтар олар үшін жай ғана көрініс емес, ортақ қуаныш пен елге деген мақтаныштың белгісі. Мұндай дәстүрдің қалыптасуы кездейсоқ емес: оның тамыры елдің тарихы мен қоғамдық санасында тереңге кеткен. Америкада неге дерлік әр оқиғаға арналған парад ұйымдастырылатынын түсіну үшін тарихи, мәдени және әлеуметтік себептерге назар аудару қажет.
Парад дәстүрінің тарихи бастаулары
АҚШ-та алғашқы шерулер отарлық дәуірде пайда болды. Ол кезде парадтар көбінесе әскери және патриоттық сипатта өткізілді, ал кейін халықтық мерекеге айналды.
- Парадтар тәуелсіздіктің символына айналды. XVIII ғасырдағы Тәуелсіздік соғысынан кейін америкалықтар жеңістер мен ұлттық бірлікті атап өту мақсатында салтанатты шерулер ұйымдастыра бастады. Бұл қоғамдағы рухты нығайтып, болашаққа деген сенімді арттырды.
- Қалалық билік парадтарды патриотизмді арттыру құралы ретінде пайдаланды. XIX ғасырда шерулер әскери сипаттан гөрі азаматтық бағыт алып, қала тұрғындарын ортақ құндылықтар төңірегіне біріктірді.
- Эмигранттар өз дәстүрлерін парад арқылы танытты. Әртүрлі елдерден келген қоныстанушылар өз мәдениетін көрсету мақсатында шерулер өткізді. Мысалы, ирланд диаспорасы Әулие Патрик күнін атап өтуді АҚШ-та дәстүрге айналдырды.
Уақыт өте келе парадтар ресми рәсімнен гөрі халықтық мерекенің символына айналды.
Парадтардың мәдени маңызы
Америкалықтар үшін парад – қуанышты, мақтанышты және бірлікті білдіретін ерекше көрініс. Бұл тек көңіл көтеру емес, сонымен бірге азаматтық белсенділіктің көрінісі.
- әр қала өз ерекшелігін көрсетуге тырысады;
- тұрғындар көшелер мен үйлерді ту және әшекейлермен безендіреді;
- парадтар ұрпақтарды біріктіріп, отбасылық дәстүрге айналады;
- көптеген шерулер теледидардан көрсетіліп, ұлттық бірегейліктің бөлігіне айналған;
- шеруге қатысу өз қауымдастығын қолдаудың белгісі саналады.
Осының арқасында парадтар америкалық қоғам өмірінің ажырамас бөлігіне айналып отыр.
Парадтар – демократияның көрінісі
АҚШ-та парадтар тек мерекелік шара ғана емес, сонымен қатар ой-пікір мен сенімді еркін білдіру құралы. Бұл – ел Конституциясымен бекітілген сөз және жиналыс бостандығының нақты мысалы.
- Шерулер азаматтарға өз ұстанымын ашық айтуға мүмкіндік береді. Адам құқықтарын, гендерлік теңдікті немесе экологиялық бастамаларды қолдауға арналған парадтар қоғам назарын маңызды мәселелерге аударады.
- Парадтар бірлік пен теңдікті паш етеді. Түрлі ұлт өкілдері, діни және әлеуметтік топтар бірге жүріп, өзара құрмет пен түсіністікті көрсетеді.
- Кәсіпкерлер мен шағын бизнес өкілдері де белсенді қатысады. Олар платформаларды безендіріп, көрермендерге сыйлықтар таратып, қоғаммен байланыс орнатады.
Осылайша парадтар – демократиялық құндылықтар мен азаматтық белсенділіктің айқын үлгісі.
Ел рәмізіне айналған мерекелік шерулер
АҚШ-та кейбір парадтар уақыт өте келе ұлттық деңгейдегі танымал мәдени оқиғаларға айналды.
- Нью-Йорктегі Рақмет айту күніне арналған парад жыл сайын миллиондаған көрерменді жинайды;
- Тәуелсіздік күніне арналған шерулер отшашумен, оркестрмен және қала фестивальдарымен өткізіледі;
- Пасадена қаласындағы «Роза парады» Жаңа жылды қарсы алудың ең көркем дәстүрі саналады;
- Жаңа Орлеандағы Марди Гра карнавалында музыка, өнер және тарих үйлесім тапқан;
- Ардагерлер күніне арналған парадтар елге қызмет еткен азаматтарға құрмет көрсетуге бағытталған.
Бұл шерулердің әрқайсысы өз ерекшелігімен дараланып, барлығын біріктіретін ортақ идеяны – елге деген мақтаныш пен бірлікті паш етеді.
Америкалықтардың парадтарға деген сүйіспеншілігі олардың ұлттық мінезін айқын көрсетеді – ашықтық, белсенділік және өмірге деген оптимистік көзқарас. Мұндай мерекелер адамдарды біріктіріп, ұрпақтар арасындағы байланысты нығайтады және қоғамның тұтастығын арттырады. Сондықтан АҚШ-та әрдайым қуанышты себеп табылады – өйткені парад олар үшін өмірді, достықты және еркіндікті бірге тойлаудың ерекше тәсілі.
