Мазмұны
Әр халықтың қарым-қатынас құру тәсілі оның дүниетанымын, мінезін және мәдени ерекшеліктерін айқын көрсетеді. Бір елдер ойды нақты және қысқа сөйлемдермен жеткізсе, басқалары бейнелі сөздер мен астарлы ойды артық көреді. Доминикан Республикасында мақал-мәтелмен сөйлеу халықтың маңызды дәстүріне айналған. Мұндай сөздер тек әдемі реңк қосудың құралы емес, жинақталған даналықты, тәжірибені және эмоцияны жеткізудің қуатты формасы саналады. Бұл әдеттің тарихи, әлеуметтік және психологиялық тамырлары бар.
Доминикан мақал-мәтелдерінің қалыптасу тарихы
Доминикана мәдениеті ғасырлар бойы қалыптасып, испандық, африкалық және жергілікті тайпалардың мұраларын біріктірді. Көпэтносты қоғамда түрлі көзқарастарды бір арнаға тоғыстыру және маңызды өмірлік қағидаларды сақтап қалу жолдары қажет болды. Мақал-мәтелдер ұрпақтан ұрпаққа ауызша таралып, халықтық тәжірибені жинақтап жеткізудің ыңғайлы тәсіліне айналды. Әсіресе шағын қауымдастықтарда ауызша мәдениет білім мен тәрбиенің негізгі арнасы болды.
- ата-баба рухани мұрасы қысқа әрі мәнді сөйлемдер арқылы сақталды;
- бейнелі ойлау ұрпақтар арасындағы байланысты күшейтті және біртұтас мәдени kimlikті нығайтты;
- поэтикалық тіл күрделі идеяларды қарапайым әрі әсерлі түрде жеткізе алды;
- халық шығармашылығы ырғақ пен әуезділікке сүйеніп дамыды.
Осылайша мақал-мәтелдер күнделікті өмірдің ажырамас бөлігіне айналып, қоғамның мәдени мінез-құлқын қалыптастырды.
Қазіргі қарым-қатынаста мақал-мәтелдердің қолданылуы
Доминикандықтар дана сөздерді күнделікті әңгімеде жиі пайдаланады. Олар өмірлік жағдайларды түсіндіруге, әңгімені байытуға және эмоцияны жұмсартуға көмектеседі. Мақал-мәтелдер достар арасындағы әңгімеде, отбасылық талқылауда, жұмыс барысында және көпшілік алдында сөйлегенде жиі қолданылады. Әр сөйлем белгілі бір көңіл күй мен құрметті білдіреді.
- Ойды ықшам және нақты жеткізе білу. Қысқа бір сөйлемнің өзінде үлкен ой мен өмірлік сабақ болуы мүмкін. Осындай тәсіл уақытты үнемдеп, сөйлеуді әсерлі етеді. Бұл адамдарды артық түсіндірусіз ортақ ойға тез әкеледі.
- Қатынастарды нығайту. Дана сөз жанжалды жұмсартып, түсінбеушілікті жоя алады. Эмоция күшейген сәтте мақал әңгімеге тыныштық әкеліп, құрмет қалыптастырады. Осылайша әлеуметтік байланыс беріктене түседі.
- Тəжірибені кейінгі ұрпаққа жеткізу. Мақалдар еңбек, отбасы, адалдық және үміт туралы еске салады. Үлкендер балаларға тәлім-тәрбие беру кезінде жиі қолданады. Бұл дәстүр жалғастық пен мәдени сабақтастықты сақтайды.
Сондықтан мұндай сөйлеу стилі әңгімеге жылылық пен көркемдік сыйлап, тілдік ерекшелікті айқын көрсетеді.
Мақал-мәтелдер ұлттық мінезге не береді
Доминикан халқы өз оптимизмімен, ашықтығымен және қиындықтарды жеңу қабілетімен танымал. Мақал-мәтелдер қиын сәтте күш береді, өмірге жеңіл қарауға көмектеседі және үміт сезімін сақтайды. Бейнелі ойлау философиялық көзқарасты күшейтеді және өмірдің өзгерістерін қабылдауды жеңілдетеді.
- мақалдар қоғамда бірлік сезімін қалыптастырады және мәдени ортақтықты күшейтеді;
- бейнелі сөздер халықтың менталитетін тереңірек түсінуге жол ашады;
- эмоционалды сөйлеу ашықтықты, қонақжайлықты және шынайылықты көрсетеді;
- ауызша сөзге құрмет ұлттық тарих пен жеке тәжірибе арасындағы байланысты нығайтады.
Сондықтан мақал-мәтелдер Доминикан мәдениетінің маңызды құндылығы ретінде қабылданады.
Доминикана халқының мақал-мәтелге деген сүйіспеншілігі ғасырлар бойы жиналған даналықты сақтап, күнделікті қарым-қатынасты мазмұнды және әсерлі етеді. Мұндай сөйлеу тәсілі халықтың рухани байлығын көрсетіп, адамдарды жақындастырады және өткен мен болашақ арасындағы көпірге айналады. Позитивті көзқарас пен жылы қатынас дәл осы дәстүр арқасында ерекше байқалады. Жай ғана әдемі сөздер емес, өмірлік мәні бар ойлар қоғамды біріктіріп, мәдени мұраны болашаққа жеткізеді.
