Мазмұны
Қазіргі заманда адамдар тыныштық пен үйлесімділікті күнделікті өмірдің әр саласында іздейді. Үй мен кеңістік те бұл ұмтылыстан тыс қалған жоқ. Артық заттардан бас тарту, қарапайым пішіндер мен табиғи түстерді таңдау – бүгінде Азия интерьерлерінің басты ерекшелігіне айналды. Бұл бағыт сән ғана емес, өмір сүру философиясының көрінісі болып отыр. Минимализмнің Азияда кең таралуының себептерін түсіну үшін оның мәдени, тарихи және әлеуметтік негіздеріне үңілген жөн.
Тарихи және философиялық бастаулар
Азия минимализмі – уақытша үрдіс емес, ғасырлар бойы қалыптасқан дүниетанымның жалғасы. Шығыс мәдениетінде тыныштық, тепе-теңдік пен рухани тазалық әрқашан жоғары бағаланған.
Осы ұстанымдардың дамуына бірнеше ілім ықпал етті:
- буддизм – адамның рухани жетілуіне кедергі келтіретін артық заттардан арылуға шақырады;
- конфуцийшілдік – тәртіп пен ұстамдылықты өмір сүрудің негізі деп санайды;
- жапонның «ваби-саби» эстетикасы – қарапайымдық пен табиғилықтағы сұлулықты дәріптейді;
- қытайдың фэн-шуй ілімі – кеңістік пен адамның үйлесіміне мән береді.
Бұл идеялар үйді адамның ішкі күйімен байланыстыра отырып, артық нәрседен тазарту – жан тыныштығына жол ашады деген түсінікті қалыптастырды.
Қалалық өмір мен кеңістіктің ықпалы
Қазіргі Азия елдерінде, әсіресе Жапония, Оңтүстік Корея, Сингапур мен Қытай мегаполистерінде тұрғын үйлердің ауданы шағын. Мұндай жағдайда әрбір метрдің мәні ерекше. Сол себепті тұрғындар кеңістікті барынша тиімді пайдалану жолдарын іздейді.
Минимализм осындай өмір салтының табиғи шешіміне айналды. Ол эстетикалық талғамды ғана емес, өмір сүрудің ыңғайлылығын да қамтамасыз етеді.
Осы бағыттың негізгі қағидалары төмендегідей:
- Кеңістік – басты құндылық. Шағын пәтерлерде артық жиһаздан бас тарту кеңдік пен тыныштық сезімін тудырады. Бұл көзге де, санаға да жеңілдік береді.
- Сапа – саннан жоғары. Адамдар көп зат жинағаннан гөрі, ұзақ қызмет ететін сапалы бұйымды таңдайды. Табиғи материалдардан жасалған жиһаз бен бұйымдар өмірдің қарапайымдылығын айқындайды.
- Тәртіп пен функционалдық. Әр заттың өз орны бар. Бұл үй ішін ұқыпты етіп қана қоймай, ойды ретке келтіреді, артық күйзелісті азайтады.
- Көпқызметтілік. Қабырғалар мен жиһаздар жиі трансформацияланып, бірнеше міндет атқарады. Мысалы, төсек – сақтауға арналған жәшік, ал сөре – жұмыс үстелі бола алады.
Осындай шешімдер кеңістікті икемді әрі заманауи етеді, ал тұрмыс – жеңіл әрі тыныш өмірдің бейнесіне айналады.
Табиғилық пен жарықтың үйлесімі
Азия минимализмі қарапайым болғанымен, суық емес. Керісінше, ол жылылық пен үйлесімділікке негізделген. Интерьерде табиғи түстер басым: ақ, ашық сұр, беж және ағаштың жұмсақ реңктері.
Материал таңдауда да табиғилық сақталады – ағаш, бамбук, тас, мақта сияқты элементтер кеңінен қолданылады. Үй ішіндегі жарық ерекше рөл атқарады: табиғи күн сәулесін барынша өткізу – басты талап.
Декор аз болғанымен, әр бөлшек ойластырылған және мәнді. Мысалы:
- сакура немесе бамбук бұтағы қойылған қарапайым ваза;
- каллиграфия жазылған ши қағазы;
- жұмсақ жарық шығаратын шам немесе фонарь.
Мұндай элементтер көзді шаршатпай, көңілге тыныштық сыйлайды.
Менталитет пен өмір философиясы
Азиядағы минимализм тек дизайн емес, мәдениет пен өмірлік ұстанымның көрінісі. Шығыс философиясында әсемдік ұстамдылықта, ал тыныштық қарапайымдылықта деп есептеледі.
Бұл көзқарас тұрғын үйге де қатысты:
- үй сән көрсету құралы емес, тынығуға және ішкі үйлесім табуға арналған орын;
- тазалық пен тәртіп – өзіне және өзгеге деген құрметтің нышаны;
- қарапайым өмір сүру – әлсіздік емес, даналықтың белгісі.
Сондықтан минимализм Азия тұрғындары үшін жай сән емес, өмір сүру салтына айналды. Ол адамды затқа тәуелділіктен босатып, рухани тепе-теңдікті сақтауға үйретеді.
Минимализм – Шығыс мәдениетінің даналығын бейнелейтін өмір философиясы. Ол адамның табиғатпен және өз «менімен» үйлесім табуына мүмкіндік береді. Артық дүниеден бас тарту арқылы адам тыныштықты, кеңістікті және ойдың айқындығын табады. Осы себепті Азия минимализмі – жай сән емес, өмірдің мәнін қарапайымдықтан іздеу өнері.
