Мазмұны
Тілге жаңа сөздердің енуі – заман талабына сай табиғи үдеріс. Әсіресе, цифрлық технология дамыған кезеңде көптеген ұғымдар ойын әлемінен күнделікті өмірге көшіп жатыр. Соның бірі – «крафт» немесе «крафтинг» сөзі. Көпшілік бұл терминді компьютерлік ойындармен байланыстырып түсінеді. Алайда қазіргі таңда бұл ұғым тек виртуалды кеңістікпен шектелмейді. Мақаланы оқи отырып, «крафт» дегеніміз не және не себепті ол шынайы өмірде де маңызды екеніне көз жеткізе аласыз.
«Крафт» ұғымы қайдан шықты және нені білдіреді
Бұл сөз ағылшын тіліндегі craft – «шеберлік», «қолөнер» деген мағынадан шыққан.
- алғашында бұл термин ойындарда белгілі бір затты бірнеше компоненттен жинау дегенді білдірді;
- кейін бұл ұғым нақты өмірдегі қолөнер бұйымдарын жасауға байланысты қолданыла бастады;
- қазақ тіліне бейімделгенде «крафт жасау», «крафтпен айналысу» секілді тіркестер пайда болды;
- бүгінде бұл сөз тек зат жасап шығару емес, ерекше, дара дүниелерге мән беру деген мағынада қолданылады.
Сондықтан крафт – бұл қарапайым әрекет емес, шығармашылықты, ниетті және мән беруді қажет ететін үдеріс.
Крафт ұғымының ойындардан басталуы
Алғашында бұл термин көпшілікке дәл ойындар арқылы танымал болды және ойын әлемінде үлкен рөл атқарды.
- Ойындардағы крафт – әртүрлі ресурстарды біріктіріп, жаңа зат жасау. Бұл қару-жарақ, киім, тағам немесе құрылыс материалы болуы мүмкін.
- Мұндай әрекеттер ойынды қызықты етіп, ойыншының белсенділігін арттырады. Себебі ол дайын өнім алмайды, оны өзі жасайды.
- Minecraft, Terraria, The Forest, Ark секілді танымал жобаларда крафт басты элементтің бірі. Онсыз бұл ойындар қазіргідей танымал болмас еді.
Ойын ішіндегі крафт логика, төзімділік және жоспарлау дағдыларын дамытады.
Нақты өмірдегі крафт: тек ойыншылар үшін емес
Уақыт өте келе бұл ұғым тек экраннан ғана емес, күнделікті өмірден де орын тапты.
- қазір крафт ұғымы қолмен жасалатын бұйымдармен тікелей байланысты: шам, сабын, зергерлік бұйымдар, дәптер, тоқылған киімдер және т.б.;
- көптеген кәсіпкерлер брендтеріне «крафт» сөзін қосады – мысалы, «крафты сыра» немесе «крафт наубайханасы»;
- мұндай бұйымдар шынайы әрі ерекше болып қабылданады;
- адамдар жаппай өнімге емес, қайталанбас қолтаңбасы бар дүниелерге көбірек қызығады.
Крафт – бұл жекелікке мән беру мен тұтынудағы саналы таңдау белгісі.
Адамдар неге крафтты өмір салтына айналдырады
Қолөнермен айналысу тек шығармашылық емес, кейде философиялық мәнге де ие бола бастайды.
- Өз қолымен бір нәрсе жасап шығару – ішкі қанағат пен қуаныш сыйлайды. Бұл – тұтынушы емес, жасаушы ретінде сезінудің бір жолы.
- Крафт шығармашылық қабілетті дамытады. Қарапайым материалдардың өзінен ерекше дүние жасауға болады.
- Бұл – баяулап, тынығуға мүмкіндік беретін әдіс. Қол жұмысы зейінді қажет етеді, соның арқасында күйзелістен арылуға септігін тигізеді.
Мұндай өмір салты – жылдам әрі стандартқа толы заманда жеке мән мен мағынаны іздеудің көрінісі.
Қазіргі таңда крафт – бұл тек ойын ішіндегі іс-әрекет емес, адам болмысының бір бөлігіне айналған ұғым. Ол – еңбекке, өзіне және қоршаған ортаға құрметпен қарау белгісі. Көпшілік адамдар жаппай өндіріс емес, жаннан шыққан, ерекше дүниелерге бет бұрып жатыр. Сондықтан «крафт жасау» – тек ойын құбылысы емес, өмірге мән мен жылулық сыйлайтын тәсілдің бірі.
