Ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа жеткен данышпандардың сөздері адамзаттың рухани азығына айналды. Олар адамның ішкі әлеміне үңілуге, шынайы білім мен ізгілікке бет бұруға жетелейді. Шығыс ойының шоқ жұлдызы – Әбу Әли ибн Сина (Авиценна) – сондай тұлғалардың бірі. Ол ғылым мен философияның әр саласына елеулі үлес қосып қана қоймай, терең мағыналы даналық сөздер қалдырды. Бұл нақылдар уақытқа бағынбайды – олар бүгін де өзектілігін жоғалтпаған.
«Білім – іске аспаса, қынаптағы қылышпен тең».
Ғұлама бұл ойымен білімнің мәні тек жинақтауда емес, оны пайдалы іске жаратуда екенін меңзеген. Теория мен тәжірибе үйлеспеген жерде, білім құр сөзге айналады.
«Жан – дененің болмысы, ал дене – жанның уақытша мекені».
Бұл тіркес адамның рухани табиғатын баса көрсетеді. Жан – мәңгілік, ал тән – өткінші, ол тек жанның осы өмірдегі қабы.
«Ақылды адам – қателеспейтін емес, өз қателігін мойындай алатын адам».
Бұл сөз – өзін-өзі танудың және ішкі кемелдіктің көрсеткіші. Нағыз парасат – қателіктен қорықпай, оны түзетуге ұмтылу.
«Даналық тәнді емес, жанды сауықтыруда. Ауру – жан мен тән үйлесімсіздігінен туады».
Авиценна денсаулықты тек физикалық күймен шектемеген. Ол адамның рухани жағдайын басты емдеу нысаны санаған.
«Ақыл – адамға қателеспеу үшін емес, ақиқатты тану үшін берілген».
Бұл ой таным процесінің тереңдігі туралы. Ақылды тек қорғаныс ретінде емес, даму мен шындыққа жетудің құралы ретінде түсіну керек.
«Көп сөйлеу – білімнің емес, ойсыздықтың белгісі. Дананың тілі қысқа, бірақ салмақты».
Ғұлама артық сөздің қажетсіз екенін ескерткен. Тыныштық – көбіне терең ой мен байсалдылықтың көрінісі.
«Өмір дегеніміз – қозғалыс. Қозғалыс тоқтаса, өмір де тоқтайды».
Бұл сөз тіршіліктің басты заңы – үздіксіз даму мен өзгерісті сипаттайды. Тоқырау – тіршілікке қарсы құбылыс.
«Білімге апарар жол ұзақ, бірақ оның жарығы мәңгілік».
Ғылым мен ізденіске берілген адамның еңбегі зая кетпейді. Бұл жол қиын болса да, оның жемісі ұрпақтар бойына сіңіп отырады.
Авиценнаның әрбір нақылы – ой мен жүрекке қатар әсер ететін рухани тұжырым. Оның философиясы терең, сөзі – ықшам, мәні – мәңгілік. Дана адамның айтқандары бүгінгі адамзат үшін де бағалы бағдаршам іспетті. Бұл сөздер жүрекке жетіп, адамды биікке жетелейді.
