Мазмұны
Теңіз әрқашан адамдар үшін еркіндіктің, шексіздіктің және тылсым құпияның белгісі болып келген. Онымен алғаш рет жүздескен жан үшін бұл сәт ерекше мәнге ие болып, жүректе ұмытылмас із қалдырады. Су айдынының ұлылығы, толқындардың шуылы мен тұзды ауаның иісі ерекше әсер береді. Көп кітап оқып немесе сурет көрген адамның өзі бұл көрініске толық дайын бола алмайды. Шынайы сәт барлық күткеннен асып түседі, себебі теңіз тек әсемдігімен ғана емес, қайталанбас сезімдерімен де баурайды.
Алғашқы әсерлер
Теңізбен танысу әрқашан түрлі сезімдерге толы болады.
- шексіз көкжиек таңданыс пен жеңіл бас айналуды тудырады;
- күн сәулесінде жарқыраған толқындар көзді арбайды;
- жағалауға соққан дыбыс тыныштық беріп, жанды сергітеді;
- тұзды иіс өкпені толтырып, сергектік сыйлайды;
- салқын судың теріге тиюі қуаныш пен таңданыс әкеледі.
Осы әсерлердің барлығы адам есінде өмір бойы сақталатын ерекше тәжірибеге айналады.
Эмоциялық күйлер
Психологтардың айтуынша, теңізді алғаш көру әртүрлі эмоцияны оятады.
- Көпшілік шаттық пен таңданысты сезінеді. Табиғаттың ұлылығы адамның өз орнын кішкентай, бірақ мәнді етіп көрсетеді.
- Кейбіреулерде аздап қорқыныш пайда болады. Үлкен стихияның құдіреті оның болжап болмайтындығымен ой салады.
- Қуаныш пен еркіндік те жиі кездеседі. Толқындармен ойнау немесе жағалауда жүгіріп жүру балалық шақтың алаңсыздығын еске салады.
- Жағдайға кейде тыныштық пен үйлесім тән болады. Толқынның ырғақты қозғалысын бақылау уайымнан арылтып, жанды тыныштандырады.
Әркімнің сезімі әртүрлі болғанымен, бәрін біріктіретін нәрсе – сәттің ерекше әрі қайталанбас екендігі.
Теңіздің символдық мәні
Ежелден теңіз шабыт пен құпияның бастауы саналған. Оны алғаш көрген жан осы символикамен еріксіз байланысады.
- біреулер үшін ол белгісіздікке жол мен жаңа ашылымдарға ұмтылысты бейнелейді;
- басқалар үшін тазалану мен жаңарудың нышанына айналады;
- шексіз су кеңістігі өмірдің мәңгілігін еске салады;
- ақындар мен суретшілер теңізді қайшылыққа толы жанмен салыстырған;
- саяхатшылар үшін ол арманның орындалуы ретінде қабылданады.
Сондықтан теңіз тек табиғи құбылыс қана емес, сонымен бірге терең мағынаға ие.
Жеке тәжірибе мен естеліктер
Алғашқы кездесу көбіне отбасы тарихының немесе жеке естеліктердің бір бөлігіне айналады.
- Бала үшін теңіз – ғажайыпқа тең оқиға. Үлкен толқындар мен жарқыраған құм ертегідей әсер қалдырады.
- Ересек адам үшін бұл сәт философиялық ойларға жетелейді. Ол шексіздік, еркіндік және өзінің өмір жолы туралы толғанады.
- Ғашықтар үшін теңіз романтикалық көрініс жасап, жақындықты арттырады. Мұндай орта бақытты сәттерді одан сайын айшықтайды.
- Саяхатшылар үшін бұл жаңа көкжиектерді ашудың ерекше кезеңі болып есептеледі.
Мұндай естеліктер жүректе ұзақ сақталып, жылдар өтсе де шабыт пен қуат сыйлайды.
Теңіз адамға алғаш рет тірі әрі құдіретті стихия ретінде ашылады. Ол бір мезгілде таңдандырып, қуантумен қатар, аздап қорқыныш та ұялатады. Бұл құбылыс табиғи көріністен гөрі, адамның ішкі жан дүниесін өзгертіп, өмірге деген көзқарасын кеңейтеді. Алғашқы кездесу ешқашан ұмытылмайды, себебі ол мәңгілік пен сұлулықтың бейнесімен ұштасқан ерекше тәжірибеге айналады.
