Әр дәуірдің өз ойшылы, жаңашылы және қоғамға бағыт сілтер тұлғалары болады. ХХ ғасырда сондай айрықша рөл атқарған адамның бірі – Генри Форд. Ол автомобиль өндірісін ғана емес, тұтас еңбек мәдениетін, көшбасшылықты және жетістікке жетудің қағидаларын қайта қарастырған жан. Оның сөздері қысқа, нақты әрі өмірмен тығыз байланысты. Сол себепті де Фордтың ойлары әлі күнге дейін өзектілігін жойған жоқ, керісінше, талай адамға шабыт беріп келеді.
«Сәтсіздік – бұл қайтадан, бірақ ақылдырақ бастауға берілген мүмкіндік.»
Бұл ой сәтсіздікті ақырғы нүкте емес, жаңа бастама ретінде қарастыруды ұсынады. Форд қателіктерден қорықпау керек деп санаған. Себебі олар адамды шыңдайды, тәжірибе жинауға көмектеседі.
«Егер мен адамдардан не қалайтынын сұрасам, олар тезірек жүретін жылқы сұрар еді.»
Бұл ирониялы тіркес жаңашыл идеялардың көпшілік сұраныстан бөлек туындайтынын меңзейді. Шынайы жаңалық – көптің қалауын емес, болашақты көре білетін адамның батылдығын қажет етеді.
«Сапа – ешкім байқамаса да, жұмысты дұрыс орындау.»
Фордтың бұл пікірі жауапкершілік пен ішкі тәртіптің маңызын көрсетеді. Ол бақылаудан емес, адам ар-ұжданынан туындаған сапаны жоғары бағалаған. Нағыз шеберлік – сыртқы бақылаусыз да тиянақты болу.
«Бірге жиналу – бұл бастама. Бірге болу – бұл ілгерілеу. Бірге еңбек ету – бұл жетістік.»
Бұл қанатты сөз командалық жұмыстың мәнін ашады. Табысқа тек бірлік пен өзара түсіністік арқылы қол жеткізуге болатынын көрсетеді. Басшылық та, ұжым да осындай қағидаларға сүйенуі тиіс.
«Ақылды адам өз қателігінен көбірек пайда көреді, ал ақымақ – өз жетістігінен де үйрене алмайды.»
Форд қателіктерден сабақ ала білуді – нағыз кемелдіктің белгісі деп санаған. Бұл көзқарас адамның даму жолында өзін-өзі талдай білуіне сеп болады.
«Ойлау – ең ауыр жұмыс. Сол себепті де, көп адам бұл іспен айналыспайды.»
Бұл пікір тікелей әрі өткір айтылғанымен, шындыққа жанасады. Форд өздігінен ой түюді, шешім қабылдауды табыстың басты тетігі деп білген. Ал бұл – әр адамның бойынан табыла бермейтін қабілет.
«Байлық – мақсат емес. Ол – дұрыс жұмыс жасаудың нәтижесі.»
Форд ақшаны түпкі мақсат деп емес, пайдалы еңбектің жемісі деп санаған. Шынайы табыс – адал қызмет пен қоғамға үлес қосудан басталады деген ұстанымда болған.
«Табысқа жетудің құпиясы – басқа адамның көзқарасын түсіне білу.»
Бұл сөйлемде – эмпатияның, өзгелерді түсінудің маңыздылығы айтылған. Басшылық пен қарым-қатынаста бұл қасиет шешуші рөл атқарады. Ортақ түсіністік – табысты байланыстың кілті.
«Сен істей аламын деп ойласаң да, істей алмаймын деп ойласаң да – екеуінде де дұрыссың.»
Фордтың бұл сөзін жиі келтіреді – себебі оның мәні терең. Адам өз сеніміне қарай әрекет етеді, сол сенім – болашақтың бағытын анықтайды. Демек, табыс ең алдымен ойдан басталады.
«Қарттық – жастың емес, сананың жағдайы.»
Форд адамның жасын оның жасы емес, ішкі рухы мен сергектігі анықтайды деген. Ашық ойлы, ізденгіш жан ешқашан кәрілікке бой алдырмайды. Бұл сөздер өмірлік сергектік пен жігерлі болудың маңызын еске салады.
Генри Фордтың нақыл сөздері – тек қана афоризмдер емес, өмірлік ұстанымдардың көрінісі. Олар терең ойға жетелейді, ішкі тәртіпке, еңбексүйгіштікке және рухани кемелдікке шақырады. Оның айтқандары бүгінгі күні де құндылығын жоғалтқан жоқ – өйткені олар нағыз шынайылықтан туындаған.
