Мазмұны
XX ғасырдың тарихында оқиғалардың бағытын өзгерткен тұлғалар аз емес. Олардың ішінде әділет үшін күресіп, миллиондаған адамдарға үміт сыйлаған қайраткерлер де бар. Солардың бірі – апартеидтің құлауымен және жаңа Оңтүстік Африканың құрылуымен байланысты есімі әлемге әйгілі болған Нельсон Мандела. Оның өмір жолы ерлікке, төзімділікке және бірлікті дәріптеуге толы болды. Бұл мақалада ол неліктен тарихта ерекше орын алғанын және не үшін бүкіл әлемде құрметтелетінін қарастырамыз.
Бала шағы және көзқарасының қалыптасуы
Нельсон Мандела 1918 жылы тембу халқының көсемі отбасында, Мвезо ауылында дүниеге келді. Алғашқы білімін миссионерлік мектепте алып, кейін колледж бен университетте оқыды. Жастайынан әділдік пен теңдіктің маңызын сезінді.
- студенттік жылдары ол нәсілдік кемсітушілікпен бетпе-бет келді;
- жастар ұйымдарына қатысуы оның көшбасшылық қабілетін дамытты;
- болашақ тек теңдікке жету үшін күрес арқылы мүмкін екенін түсінді.
Осы жағдайлар оның саяси белсенділігінің бастамасы болды.
Апартеидке қарсы күрес
ЮАР-да орнаған апартеид жүйесі халықтың басым бөлігін негізгі құқықтарынан айырды. Мандела Африка ұлттық конгресінің белді қайраткеріне айналды.
- 1950-жылдары ол азаматтық бағынбау науқандарына қатысып, жаппай наразылық ұйымдастырды. Бұл әрекеттер биліктің назарын аударды, ол бірнеше рет тұтқындалды.
- 1961 жылы «Умконто ве сизве» атты қарулы ұйымның негізін қалаушылардың бірі болды. Оның пікірінше, бейбіт жолдар таусылған еді. Ұйым апартеид инфрақұрылымына қарсы диверсиялар жүргізді.
- 1964 жылы ол өмір бойы түрмеге жабылды. 27 жыл абақтыда отырып, апартеидке қарсы күрестің символына айналды.
Бостандықтан айырылуы оның беделін әлсіретпей, керісінше күшейтті.
Бостандыққа шығуы және саяси қызметі
1990 жылы әлемдік қысым мен ішкі өзгерістер нәтижесінде Мандела түрмеден босатылды. Бұл оқиға демократияға жол ашты.
- ол үкіметпен апартеидті жою жөнінде келіссөздер жүргізді;
- кек емес, татуласуды жақтап, бейбіт өтпелі кезеңнің кепілі болды;
- 1994 жылы Оңтүстік Африканың алғашқы қара нәсілді президенті болып сайланды.
Оның басшылығымен ел көпұлтты тең қоғам құруға қадам жасады.
Тұлғалық болмысы мен дүниетанымы
Мандела саяси көрегендігімен ғана емес, адамдық қасиеттерімен де есте қалды.
- ол кешірімнің өшпенділіктен күштірек екенін ұстанды;
- қарапайымдылығы мен халық мүддесін жеке басынан жоғары қоюы адамдарды жігерлендірді;
- білімді қоғамның азаттығы мен әділдігінің кілті деп санады;
- отбасында ұзақ жылдар түрмеде болса да, қамқор әке мен адал жар болып қала берді.
Бұл қасиеттер оның татуласу мен үміттің шынайы символына айналуына себеп болды.
Халықаралық мойындау
Нельсон Манделаның есімі бүкіл әлемге танылды. Оның еңбегі халықаралық деңгейде бағаланды.
- 1993 жылы ол президент Фредерик де Клеркпен бірге Нобель бейбітшілік сыйлығын алды. Бұл апартеидті жоюға қосқан еңбегінің мойындалуы болды.
- Президенттік мерзімі аяқталған соң қайырымдылық пен білім саласында жұмысын жалғастырды. Қоры кедейлікпен күресіп, денсаулық сақтауды дамытуға атсалысты.
- Оның туған күні – 18 шілде – БҰҰ шешімімен Халықаралық Нельсон Мандела күні болып жарияланды. Бұл оның жаһандық маңызын айғақтайды.
Осылайша, ол адамзат тарихына өшпес із қалдырды.
Нельсон Мандела әділетсіздікке қарсы күрестің және қайсарлықтың бейнесіне айналды. Оның өмірі ұзақ жылдық қамауда болса да, еркіндікке деген жігерді сөндірмейтінін дәлелдеді. Ол жеке қасіретін халықтың үмітіне айналдырып, елін біріктіре алды. Оның есімі мәңгілікке кешірім мен татулықтың символы болып қала береді.
