Мазмұны
Кез келген мегаполистің тұрақты дамуы мен өмір сүру сапасы оның көлік инфрақұрылымының деңгейіне тікелей байланысты. Алматы – Қазақстандағы ең ірі қала әрі елдің экономикалық орталығы. Сондықтан жолдардың шамадан тыс жүктелуі мен көлік тығындары бұл қала үшін өзекті мәселе болып келеді. Осы проблеманы шешу мақсатында қолға алынған ең ірі инфрақұрылымдық бастамалардың бірі – «Үлкен Алматы айналма жолы» (ҮААЖ) жобасы. Ол қаланың көлік қозғалысын жеңілдетуге, экологиялық жағдайды жақсартуға және өңірдің экономикалық әлеуетін арттыруға бағытталған.
Жобаның негізгі мақсаты мен идеясы
Алматыны айналып өтетін автомобиль жолын салу туралы бастама 2000-жылдары көтерілгенімен, нақты іске асырылуы бірнеше жылдан кейін басталды. ҮААЖ жобасының басты мақсаты – қала арқылы өтетін транзиттік қозғалысты азайтып, жол қозғалысын қайта бөлу.
- Жоба Алматының орталық көшелеріндегі көлік ағынын азайтуға және тығын деңгейін төмендетуге бағытталған. Бұл өз кезегінде жолда жүру уақытын қысқартып, экологиялық ахуалды жақсартуға ықпал етеді.
- Жаңа айналма жол ауыр жүк көліктерін қала сыртына бағыттап, ішкі магистральдарға түсетін жүктемені азайтады.
- ҮААЖ Қазақстанның ұлттық көлік стратегиясының маңызды бөлігі болып табылады және «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» халықаралық дәлізімен байланыстыратын негізгі буынның бірі.
Бұл жоба тек жол құрылысы емес – аймақтық және ұлттық деңгейдегі экономикалық дамуды қамтамасыз ететін стратегиялық шешім.
Техникалық сипаттамалары мен құрылыс ерекшеліктері
ҮААЖ – халықаралық стандарттарға сай салынған заманауи автомагистраль.
- жолдың жалпы ұзындығы шамамен 66 шақырымды құрайды;
- қозғалыс бөлігі 6 жолақты, әр бағытта 3 жолақтан;
- оннан астам көлік айрығы, жол өткелі мен көпір қарастырылған;
- жол бойында жарықтандыру, бейнебақылау және жылдамдықты бақылау жүйелері орнатылған;
- демалыс орындары, сервистік аймақтар мен техникалық қызмет көрсету бекеттері салынған.
Құрылыс күрделі рельеф жағдайында жүргізілгендіктен, заманауи инженерлік шешімдер мен инновациялық технологиялар кеңінен қолданылды.
Қаржыландыру және инвесторлардың қатысуы
Жоба мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында жүзеге асырылуда. Бұл тәсіл ірі инвестицияларды тартып, халықаралық компаниялармен бірлесіп жұмыс істеуге мүмкіндік берді.
- Қаржыландыруды Түркия мен Оңтүстік Кореяның ірі құрылыс компаниялары құрған консорциум қамтамасыз етті. Бұл елдердің жол құрылысы саласындағы тәжірибесі мол.
- Қазақстан тарапы жер телімдерін бөліп, инфрақұрылымдық дайындықты жүргізіп, әкімшілік қолдау көрсетті.
- Концессиялық келісім ұзақ мерзімге жасалған, бұл инвесторларға жобаны пайдалану арқылы өз шығындарын өтеуге мүмкіндік береді.
Мұндай әріптестік үлгісі мемлекет пен бизнестің тиімді ынтымақтастығының нақты мысалы болып саналады.
Экономикалық және әлеуметтік маңызы
ҮААЖ іске қосылғаннан кейін оның әсері Алматы қаласы мен облыс үшін жан-жақты болмақ. Бұл жол тек көлік қозғалысын жеңілдетіп қана қоймай, өңірдің тұрақты дамуына серпін береді.
- өндірістік аймақтар мен тұрғын аудандар арасындағы жүк тасымалы жылдамдайды;
- қаланың ішінде шу мен ауаға тарайтын зиянды шығарындылар азаяды;
- Алматы маңындағы аумақтардың инвестициялық тартымдылығы артып, жаңа логистикалық орталықтар мен кәсіпорындар құрылады;
- жолдың қызмет көрсету және пайдалану кезеңінде жаңа жұмыс орындары ашылады.
Сонымен қатар, көліктік қолжетімділіктің артуы туризм мен шағын бизнестің дамуына да ықпал етеді.
Болашақ даму перспективалары
ҮААЖ Алматы қаласының ғана емес, жалпы өңірдің көлік жүйесін дамытудың бастапқы кезеңі ретінде қарастырылады.
- Алдағы жылдары жолды басқа ірі магистральдармен байланыстыру және жаңа бағыттар салу жоспарлануда.
- Жол бойындағы аумақтарда индустриялық аймақтар мен заманауи тұрғын кешендер салынбақ.
- Бұл жоба еліміздің басқа аймақтарында да ұқсас инфрақұрылымдық бастамаларды жүзеге асыруға үлгі болады.
Осылайша, ҮААЖ – тек көлік жүйесін жаңартатын нысан емес, экономикалық және әлеуметтік даму үшін маңызды стратегиялық жоба.
«Үлкен Алматы айналма жолы» – Қазақстанның көлік инфрақұрылымын жаңғыртудың айқын үлгісі. Бұл жоба мемлекет пен жеке сектордың тиімді ынтымақтастығының нәтижесінде жүзеге асуда. ҮААЖ қаланың көлік жүктемесін азайтып қана қоймай, бизнес пен өңірлік логистиканың дамуына жол ашты. Уақыт өткен сайын оның маңызы артып, Алматы мен ел экономикасының ілгерілеуіне елеулі үлес қосатыны сөзсіз.
