Мазмұны
Энергетикалық тұрақтылық кез келген елдің экономикалық дамуы мен халықтың әл-ауқаты үшін аса маңызды фактор болып саналады. Соңғы жылдары Еуропа елдері дәстүрлі ресурстар тапшылығы мен энергия бағасының күрт өсуіне байланысты үлкен сын-қатерге тап болды. Бұл саладағы саясатты қайта қарау тек уақыттың талабы ғана емес, сонымен бірге болашаққа жауапкершілікпен қараудың белгісі. Осындай жағдайда баламалы энергия көздерін іздеу бірінші орынға шығып отыр.
Энергетикалық дағдарыстың себептері мен салдары
Бүгінгі энергетикалық дағдарыстың бірнеше себебі бар. Геосаяси шиеленістер, әлемдік сұраныстың артуы және инфрақұрылымның ескіруі электр энергиясы мен отын жеткізуде іркілістерге, бағаның көтерілуіне әкелді.
- табиғи газды бұрынғыдай көлемде жеткізбеу көптеген елдерді жаңа маршруттар мен жеткізушілер іздеуге мәжбүрледі;
- мұнай мен көмір бағасының өсуі экономикалық тұрақсыздық пен әлеуметтік шиеленісті күшейтті;
- ескі электр станциялары мен тарату желілерін жаңарту қажеттілігі баламалы шешімдерді тез енгізуге кедергі келтіреді;
- тұрақсыз жағдай елдердің импортқа тәуелділігін арттырып, энергетикалық қауіпсіздік мәселесін өткір қойды;
- халық электр энергиясы мен жылу бағасының көтерілуіне тап болып, өмір сапасы төмендеп, әлеуметтік алаңдаушылық артты.
Бұл мәселелерге кешенді әрі ұзақ мерзімді жоспар қажет.
Баламалы энергия көздері: мүмкіндіктер мен шектеулер
Дағдарысты еңсеру жолында Еуропа жаңа технологияларды қарқынды енгізіп, тұрақты шешімдерге инвестиция құйып келеді. Күн мен жел энергетикасы, биологиялық отын және гидроэнергия – жаңа энергетикалық стратегияның маңызды бөліктері.
Даму бағыттары:
- Күн энергетикасы панельдердің арзандауы мен мемлекеттік қолдаудың арқасында жылдам дамып келеді. Кейбір елдерде күн электр станциялары тұтыну қажеттілігінің едәуір бөлігін өтейді;
- Жел энергетикасы теңіз жағалауы мен таулы аймақтарда белсенді енгізілуде. Заманауи турбиналар жыл бойы тұрақты жұмыс істеп, қоршаған ортаға зияны жоқ дерлік;
- Ауылшаруашылық қалдықтары мен арнайы дақылдардан алынатын биологиялық отын дәстүрлі көмірсутектерге тәуелділікті азайтады. Бірақ оның құны жоғары болғандықтан, кең таралуы шектеулі;
- Гидроэнергия әсіресе өзен-көлге бай елдер үшін маңызды. Заманауи технологиялар экожүйеге зиянды барынша азайтады;
- Энергия жинақтау құрылғылары мен «ақылды» желілер жаңартылатын ресурстарды жалпы жүйеге тиімді енгізуге, энергия тұрақтылығын арттыруға мүмкіндік береді.
Әр бағыттың өзіндік артықшылығы мен кемшілігі бар, әрі ауқымды инвестиция мен инфрақұрылымды жаңартуды талап етеді.
Энергия үнемдеу және инновациялар
Жаңа энергия көздерімен қатар ресурстарды ұқыпты пайдалану да басты назарда. Қазіргі заманғы технологияларды енгізу энергия жүйесінің тиімділігі мен икемділігін арттырады.
Ұсыныстар мен трендтер:
- құрылыс саласында энергия тиімділігі стандарттарын енгізу жылу мен электр шығынын азайтады;
- «ақылды» тұрмыстық техника мен жарықтандыру жүйелері желіге түсетін жүктемені төмендетеді;
- электромобильдер санының өсуі мұнайға тәуелділікті азайтып, атмосфераға шығарылатын зиянды қалдықтарды азайтады;
- цифрландыру мен мониторинг тұтынуды оңтайландыруға және бақылауға мүмкіндік береді;
- халыққа түсіндіру жұмыстарын жүргізу және ресурстарды ұқыпты пайдалануға ынталандыру жалпы нәтижені күшейтеді.
Осы шаралар тұрақты даму жолында жаңа мүмкіндіктер ашады.
Еуропадағы энергетикалық дағдарыс – ауқымды жаңғыру мен инновацияларды жылдам енгізуге түрткі болған жағдай. Бұл бағыттағы табыс тек жаңа технологияларды игеру мен инфрақұрылымды жаңартуға емес, сонымен қатар ресурстарға ұқыпты қарауға байланысты. Жаңа энергетикалық жүйе құру – болашақ өзгерістерге дайын, тәуелсіз және тұрақты қоғам қалыптастыруға мүмкіндік береді. Баламалы шешімдерге ашықтық пен жасыл технологияларға инвестиция салу бүкіл құрлықтың дамуына жаңа серпін береді.
