Мазмұны
Тәуелсіз Қазақстан тарихында ел тағдырын шешкен қиын кезеңдерде жауапкершілікті өз мойнына алуға батылы жеткен тұлғалардың орны ерекше. Тоқсаныншы жылдардың басы терең әлеуметтік және экономикалық өзгерістерге толы болды, ал жас мемлекетке тиімді стратегия, дәл есептелген шешімдер және мықты саяси ерік қажет еді. Сол дәуірдің жетекші реформаторларының қатарында Марат Оспанов тұрды – мемлекеттің қаржы жүйесін қалыптастыруда және нарықтық модельді енгізуде ауқымды еңбек сіңірген мемлекет қайраткері. Оның қызметі еліміздің даму бағытын ұзақ жылдарға анықтап, қазіргі экономикалық жүйенің берік іргетасын қалады.
Өмірбаяны және кәсіби жолдың басталуы
Марат Тұрғынұлы Оспанов 1949 жылдың 27 қыркүйегінде Ақтөбе облысында дүниеге келді. Алма-Ата халық шаруашылығы институтында білім алды және бұл оқу орнын үздік тәмамдап, экономист мамандығын иеленді. Жас кезінен-ақ қаржы жүйесіне, мемлекеттік басқару және әлеуметтік-экономикалық талдау мәселелеріне ерекше қызығушылық танытты. Еңбек жолын ғылыми мекемелерде бастап, экономикалық зерттеулермен және талдамалық материалдар дайындаумен айналысты.
Ғылыми бағыттағы тәжірибесі экономикалық процестерді терең түсінуге және мемлекеттік құрылымдарда жауапты қызметтер атқаруға мүмкіндік берді. Сегізінші және тоқсаныншы жылдар тоғысында қаржы саласының әртүрлі деңгейінде жұмыс істеп, кәсіби беделге ие болды және нақты шешім қабылдай алатын білікті маман ретінде танылды.
Тәуелсіз Қазақстанды қалыптастырудағы рөлі
КСРО тарағаннан кейінгі алғашқы жылдар ауыр сынақ кезеңі болды. Экономиканы тұрақтандыру және жаңа жүйе қалыптастыру үшін батыл реформалар қажет еді. Марат Оспанов үкіметтік және парламенттік қызметте жүріп, стратегиялық маңызы бар экономикалық өзгерістердің авторларының біріне айналды.
Оның еңбегі бірнеше негізгі бағыт арқылы айқындалады:
- нарықтық экономикаға көшу процесін реттейтін заңнаманы дайындауға қатысу;
- мемлекеттік бюджет пен салық жүйесін жаңғыртуға арналған реформаларды әзірлеу;
- кәсіпкерлікті қолдау және жеке секторды дамыту бастамаларын алға жылжыту;
- банк жүйесін, қаржы институттарын және инфрақұрылымды қалыптастыруға үлес қосу.
Бұл қадамдар экономикалық күйреудің алдын алуға және елдің тұрақты дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.
Парламенттегі қызметі және саяси ықпалы
Марат Оспанов Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесіне депутат болып сайланды, ал кейін Мәжіліс Төрағасы қызметін атқарды. Ұйымдастырушылық қабілеті мемлекеттік билік тармақтарының өзара тиімді әрекетіне ықпал етті және стратегиялық маңызы бар заңдарды қабылдауға жағдай жасады.
Оның саяси ықпалын сипаттайтын маңызды жетістіктер:
- Қазіргі салық жүйесін құру. Жаңғыртылған модель бюджет тұрақтылығын қамтамасыз етіп, инвестиция тарту мүмкіндігін кеңейтті. Бұл реформа бизнестің дамуына және бәсекеге қабілетті экономиканың қалыптасуына негіз болды.
- Парламенттік мәдениетті дамыту. Ол ашықтық пен сараптамалық пікірді ескеруді басты принципке айналдырды. Мұндай тәсіл қоғам сенімін нығайтып, шешім қабылдау сапасын арттырды.
- Экономикалық реформалардың тұжырымдамасын қалыптастыру. Ішкі қажеттіліктерді және халықаралық тәжірибені ескерген талдамалық көзқарасы стратегиялық шешімдердің тиімді болуына ықпал етті. Бұл Қазақстанның халықаралық ынтымақтастыққа белсенді қатысуына және инвестициялық климаттың жақсаруына негіз болды.
Бұл нәтижелер еліміздегі ұзақ мерзімді даму мен мемлекеттік институттардың нығаюына жағдай жасады.
Естелік және құрмет
Марат Оспанов 2000 жылы небәрі елу бір жасында қаза тапты. Қысқа ғұмырына қарамастан, ол Қазақстан экономикасы мен саяси жүйесінің қалыптасуына үлкен үлес қосты. Оның есімімен көшелер, оқу орындары аталады, ал Ақтөбе өңірлік университеті толықтай оның атына берілген.
Адамдар оны:
- стратегиялық ойлау қабілетімен;
- жоғары жауапкершілік және адалдық принциптерімен;
- ұлттық мүддеге деген шынайы адалдығымен;
- кәсіби шеберлігімен байланыстырады.
Марат Оспанов жаңа мемлекеттің тағдырына ықпал еткен және тарихи өзгерістер кезеңінде өз елінің дамуына жол ашқан тұлға ретінде есте қалды.
Оның еңбегі Қазақстанның табысты дамуына негіз болды және жаһандық деңгейде ойлай алатын көшбасшының тарихты өзгерте алатынын дәлелдейді. Нағыз лидер кез келген дағдарысты мүмкіндікке айналдырып, болашаққа сенім мен тұрақтылық сыйлайтынын Оспановтың өмір жолы айқын көрсетеді.
