Бейбіт Қойшыбаев есімі Қазақстандағы тарихи зерде мен ұлттық сана қалыптастыруға елеулі үлес қосқан тұлғалардың қатарында ерекше орын алады. Оның еңбектері тарих пен қоғамның өзекті тақырыптарын терең қозғайды, ал айтқан сөздері — тек пайым емес, халықтық ұстанымға айналған философиялық тұжырымдар. Бұл мақалада Қойшыбаевтың мәні терең, мағынасы кең, ұрпаққа жол сілтейтін қанатты сөздері ұсынылады.
«Өз елінің тарихын білмеген адам болашаққа құқығынан айырылады».
Бұл тіркес Қойшыбаевтың көптеген еңбектерінің өзегі. Ол өткенді білу — халықтың болашағына деген жауапкершіліктің басты шарты екенін көрсетеді. Тарихты тану — тек өткенге үңілу ғана емес, болашақты дұрыс құрудың кепілі.
«Ұлттың ар-ожданы — өз шейіттеріне құрметпен қараудан басталады».
Бұл тұжырым автордың сталиндік репрессиялар құрбандарына қатысты ұстанымының көрінісі. Бейбіт Қойшыбаев әділетсіз жазаланған арыстарымызды еске алмай, ұлттық намыс туралы айту мүмкін емес дейді. Құрметсіз өткен болашақтың іргесін шайқалтады.
«Біз ұзақ уақыт үндемедік. Енді айту керек».
Қоғамда көп жылдар бойы жабық күйде қалған тарихи жаралар жайлы Қойшыбаев осылай дейді. Оның пікірінше, шындықты айту — қорқыныш пен кінәні жеңудің жалғыз жолы. Шындық жария болғанда ғана ұлт сауығып, жаңғыра алады.
«Ұлт жайлылықта емес, сын сәттерде шыңдалады».
Мұнда автор мемлекеттіліктің терең мәнін ашады. Ұлттың қалыптасуы ауыр кезеңдер арқылы өтеді, себебі тарихтағы қиындықтар — халықтың өзін тануына, бірлікке ұмтылуына себепкер. Қиындықты жеңе білген ел — нағыз кемел ел.
«Репрессиялар туралы әр кітап — ар-ұжданымыздың іргетасына қаланған кірпіш».
Бұл ой Бейбіт Қойшыбаевтың ғылыми-зерттеу қызметінің моральдық өлшемін көрсетеді. Ол әрбір жазылған еңбек — тарихи әділеттіліктің қалпына келуіне, ұлттың рухани тазаруына жол ашады деп есептейді. Кітап — тек дерек көзі емес, сана оятатын құрал.
Бейбіт Қойшыбаевтың сөздері — тарихты ғана емес, қоғамның жүрегін де сөйлететін терең мағыналы тұжырымдар. Олар өткенді ұмыттырмайды, бүгінгі күнге жауапкершілікпен қарауға шақырады. Осындай тұлғалардың дауысы арқылы ұлт өзін таниды, кемелденеді және болашаққа сеніммен қадам басады.
