Мазмұны
Жануарларға деген көзқарас қоғамның құндылықтарын айқын көрсетеді. Адамға тәуелді тіршілік иелеріне қамқорлық жасау арқылы жауапкершілік, жайлылық және өмір сапасына деген түсінік байқалады. Әр елде бұл тақырып әрқалай дамығанымен, АҚШ-та үй жануарлары мәдениеті ерекше ауқымға ие болды. Мұнда олар күнделікті өмірдің, экономиканың және әлеуметтік кеңістіктің ажырамас бөлігіне айналды. Мұндай құбылыстың себептері тарихи, психологиялық және институционалдық факторлардың біртіндеп тоғысуымен қалыптасты.
Тарихи және мәдени алғышарттар
Үй жануарларына деген ерекше қатынас қазіргі кезеңнен әлдеқайда бұрын қалыптаса бастады. Америкалық мәдениетте жеке кеңістік пен отбасының маңызы әрдайым жоғары бағаланды.
Уақыт өте келе жануарлар үй ішіндегі жайлылықтың белгісі ретінде қабылданды.
- ит пен мысық асырау дәстүрі қала маңындағы өмір салтымен бірге нығайды;
- серік ретіндегі жануар бейнесі әдебиет пен бұқаралық мәдениетте бекіді;
- қамқорлық адамгершілік пен гуманизммен байланыстырылды;
- әдеттердің ұрпақтан ұрпаққа берілуі оларды қалыпты нормаға айналдырды.
Соның нәтижесінде үй жануарына жақындық сирек құбылыс болудан қалып, күнделікті тәжірибеге енді.
Америкалықтардың өміріндегі әлеуметтік рөл
Қазіргі қоғамда жануарлар тек сәндік мақсат атқармайды. Олар иелерінің эмоциялық және әлеуметтік өміріне белсенді қатысады.
Себептерді қарастырмас бұрын, жалғыздық пен жоғары мобильділік өмір салтының тән белгісіне айналғанын атап өткен жөн.
- эмоциялық қолдау күйзелісті жеңілдетуге көмектеседі. Жануармен қарым-қатынас оқшаулану сезімін азайтады. Бұл ірі қалаларда айқын байқалады;
- тұрақтылық сезімі күнделікті күтім арқылы қалыптасады. Тамақтандыру мен серуендеу тәртібі күнді жүйелейді. Мұндай болжамдылық психологиялық жай-күйге оң әсер етеді;
- әлеуметтік байланыстар серуендер мен арнайы алаңдар арқылы кеңейеді. Иелер бір-бірімен жиі танысады. Осылайша жергілікті қауымдастықтар құрылады.
Осы тұрғыда жануарлар адам мен қоғам арасындағы дәнекерге айналады.
Экономикалық факторлар және дамыған индустрия
АҚШ-та жануар ұстауды қолдайтын қуатты инфрақұрылым бар. Қызметтер мен тауарлар нарығы ондаған жыл бойы тұрақты өсіп келеді.
Экономикалық негіз мәдени әсерді күшейтеді.
- азық-түлік пен керек-жарақтың кең таңдауы кез келген бюджетке сай шешім ұсынады;
- ветеринариялық жүйе медициналық көмектің жоғары деңгейін қамтамасыз етеді;
- сақтандыру мен мамандандырылған сервистер иелер үшін тәуекелді азайтады;
- осы саладағы жұмыс орындары оны әлеуметтік маңызы бар бағытқа айналдырады.
Мұндай база жануар асырау шешімін жеңілдетіп, күтімді қолжетімді етеді.
Құқықтық орта және қоғамдық нормалар
Заңнамалық тетіктер де маңызды рөл атқарды. АҚШ-та жануарларды қорғау әртүрлі деңгейде реттеледі.
Бұл жүйе жауапты қатынасты қалыптастырады.
- қатыгездікке қарсы нормалар саналы көзқарасты арттырады;
- ұстау ережелері санитарлық және этикалық талаптарды сақтауға ынталандырады;
- панажайларды қолдау сатып алудан гөрі асырап алуды дәріптейді;
- жауапсыз мінез-құлықты қоғамдық айыптау тежеуші фактор ретінде әсер етеді.
Осындай шаралардың жиынтығы қамқорлықты міндетті құндылыққа айналдырады.
Медиа мен қоғамдық дискурстың ықпалы
Бұқаралық ақпарат құралдары жануар бейнесін қалыптастыруда белсенді рөл атқарады. Фильмдер, сериалдар және әлеуметтік желілер эмоциялық байланысты күшейтеді.
Бұл үдерістің ұзақ мерзімді салдары бар.
- Жануарлардың жағымды бейнесі достық пен адалдық идеясын бекітеді. Көрермен үй жануарын сенімділікпен байланыстырады. Бұл серік иеленуге деген ынтаны арттырады.
- Құтқару және асырап алу туралы оқиғалар жанашырлық сезімін оятады. Олар қоғам құптайтын мінез үлгісін қалыптастырады. Мұндай сюжеттер тез таралады.
- Онлайн платформалар тәжірибе алмасуға мүмкіндік береді. Иелер кеңес пен қолдау бөліседі. Осындай өзара әрекет жауапкершілік мәдениетін нығайтады.
Медиа қоғамда бар құндылықтарды айқындай түсіп, оларды кең ауқымда таратады.
АҚШ-та үй жануарлары мәдениетінің дамуы тарих, экономика және әлеуметтік ұстанымдардың үйлесуімен түсіндіріледі. Мұнда жануарлар уақытша әуестік емес, отбасылық өмірдің толыққанды бөлігі ретінде қабылданады. Индустрия мен заңнаманың қолдауы күтімді ыңғайлы әрі түсінікті етеді. Қоғамдық қолдау бұл мінез-құлық моделін күшейтеді. Нәтижесінде үй жануарлары америкалық өмір салтының маңызды элементіне айналып, эмоциялық әл-ауқатқа ұмтылысты бейнелейді.
