Мазмұны
Әрбір есім – тек дыбыстық тіркес қана емес, адамның ішкі жан дүниесімен, мінезімен және тағдырымен тығыз байланысты терең мағынаға ие. Қазақ халқы ежелден есім таңдауға ерекше мән берген. Өйткені жақсы ат адамға бағыт, рух береді деп сенген. Сол есімдердің бірі – Абылай. Бұл есім қазақ тарихында терең із қалдырған, салмақты мәні бар әрі болмысы бай есімдердің қатарына жатады.
Есімнің шығу тегі мен мағынасы
Абылай есімі түркі тілдерінен шыққан. Ол екі түбірден құралған: «аб» — «қасиетті», «таза» немесе «асыл» деген мағынада, ал «ылай» — «жаратқан», «жақсылыққа жолданған» ұғымын білдіреді. Жалпылама мағынасы — «қасиетті тағдыр иесі», «жаратқанның еркесі» немесе «салмақты, киелі адам» дегенге саяды.
Бұл есім ел арасында кең таралған. Бұған атақты Абылай ханның тарихи тұлғасы үлкен ықпал етті. Ол XVIII ғасырда қазақ хандығын біріктіріп, ел тәуелсіздігі жолында маңызды істер атқарған кемеңгер басшы ретінде есте қалды. Осы себепті де есім тек тарихи ғана емес, рухани терең мағынаға ие болды.
Абылай есімді адамның түрлі жастағы мінез-құлқы
Адамның болмысы уақыт өте өзгеріске ұшырағанымен, есіммен бірге келетін негізгі сипаттар өмір бойы сақталып отырады. Абылай есімі иесінің де мінез-құлқында бұл көрініс айқын байқалады.
- Балалық шақта Абылай сабырлы, байсалды әрі зерек болып өседі. Ерте жастан жауапкершілікті сезінеді, ойы терең, қылықтары салмақты болады. Ол көп сөйлемесе де, өз ортасында беделге ие болады. Көбіне ойланып, байқағыштық танытып, ұсақ-түйекке мән бермейді.
- Ересек шақта бұл есім иелері – өз ісіне берік, алдына мақсат қоя білетін, шешімді де табанды адамдар. Олар бастамашыл, әділетті және шынайы байланыстарға ұмтылады. Сырттай сабырлы көрінгенімен, ішкі жан дүниесінде үлкен күш пен сенімділік жатады. Олар көбіне басшылыққа лайық, бірақ ешқашан шектен тыс пафосқа салынбайды.
- Қартайған кезде Абылай есімді адам рухани тереңдікке ие дана қарияға айналады. Оның сөзіне жұрт құлақ асады, ақылына жүгінеді. Жастармен де, ересектермен де тең сөйлесіп, өзінің өмірлік тәжірибесімен бөліседі. Мұндай адам көбіне қоғамда рухани бағыт беруші рөлін атқарады.
Дүниетанымы мен ішкі құндылықтары
Абылай есімі иесінің дүниетанымы терең, ойы нақты және ұстанымдары берік. Ол сезімге берілмей, логикалық тұрғыдан әрекет етеді, алайда әділет пен шындықты жоғары қояды.
Мұндай адамның дүниетанымына тән сипаттар:
- өзіне деген сенімі мен ішкі тұрақтылығы жоғары;
- тәртіп пен әділетке ерекше мән береді;
- дәстүрге, үлкенге құрметпен қарайды;
- ішкі еркіндік пен тәуелсіздікке ұмтылады;
- ұзақ мерзімді мақсаттар қойып, оған жету жолында табандылық танытады.
Абылай көп жағдайда адамдарды татуластырушы, салмақты кеңесші рөлін атқарады.
Отбасыда, қоғамда және қызметте өзін қалай көрсетеді
Адамның есімі оның әлеуметтік орнын қалыптастыруда да рөл атқарады. Абылай есімді адам әрдайым сабырлы, сенімді әрі іскер тұлға ретінде танылады.
- отбасында ол — қамқор әке, әділ жар, үлкенге ізет, кішіге үлгі бола білетін азамат. Оның пікірі отбасы ішінде салмақты рөлге ие. Ол ешқашан дау-жанжалмен шешім қабылдамайды, сабыр мен ақыл арқылы мәселені шешуге бейім;
- қоғамда ол – парасатты, артық айқай-шусыз, нақты ісімен танылатын адам. Айналасына тыныштық пен сенім сыйлайды. Қай ортада болса да, құрметке лайық;
- қызметте — әділетті, жауапкершілігі жоғары және сенімді тұлға. Ол тапсырманы уақытында орындап қана қоймай, басқаларды да жетелей біледі. Көбіне ұйымдастырушылық қабілетімен көзге түседі, бірақ ешқашан өзгелердің еңбегін меншіктемейді.
Кез келген ортада ол тепе-теңдік пен үйлесім орнатуға тырысады.
Абылай есімі — рухани тереңдік, парасаттылық пен көшбасшылықтың символы. Бұл есімді иеленген адамдар өмір жолында қиындыққа қарсы тұра алатын, ақыл мен әділеттілікке сүйенетін, сенімді тұлғалар ретінде қалыптасады. Олар сырт көзге сабырлы көрінгенімен, ішінде үлкен күш пен жігер сақталады. Осындай есім ұрпақтан ұрпаққа беріліп, өзінің маңызын ешқашан жоғалтпайды.
