Мазмұны
Жүзім – әлемдегі ең ежелгі әрі кең таралған мәдениеттердің бірі. Адамзат оны мыңдаған жылдар бойы пайдаланып келеді. Бұл жидектерді таза күйінде жейді, кептіреді, шырын мен шарап жасайды, сондай-ақ косметология мен медицинада қолданады. Қарапайым болып көрінгенімен, жүзімнің ерекше әрі таңғаларлық қасиеттері жетерлік. Енді осы қызықты фактілерге назар аударайық.
Жүзімнің тарихы мен таралуы
Жүзімнің отаны – Оңтүстік-Батыс Азия мен Кавказ аймақтары, мұнда оны шамамен 8 мың жыл бұрын егіп бастаған.
- ежелгі Мысыр, Грекия, Рим мәдениеттерінде жүзім тек тамақ қана емес, діни рәсімдерде де қолданылған;
- орта ғасырларда сауда жолдары арқылы Европа мен Америкаға таралып, шарап өндірісінің негізі болды;
- қазіргі уақытта Антарктидадан басқа барлық құрлықтарда жүзім шаруашылығы дамыған;
- жүзімнің 10 мыңнан астам сұрыптары түрлі дәм мен иіс алуына мүмкіндік береді;
- ғылыми зерттеулер жүзімнің экология мен биоалуантүрлікті сақтауындағы маңыздылығын дәлелдейді.
Тарихын білу өсімдіктің байлығын және маңыздылығын бағалауға септігін тигізеді.
Пайдалы қасиеттері мен қолданылуы
Жүзімнің жидектері дәрумендерге, антиоксиданттарға және минералдарға бай, бұл оның денсаулыққа пайдасын арттырады. Тамақтану саласынан бөлек, ол басқа да салаларда қолданылады.
Негізгі артықшылықтары мен қолдану бағыттары:
- Жүзім құрамындағы ресвератрол – мықты антиоксидант, жүрек-қантамыр жүйесін нығайтып, қартаюды баяулатады;
- Оның негізінде жасалған шырын мен шарап ерекше дәмімен және мәдени дәстүрлерімен танымал;
- Жапырақтары мен тұқымдары дәстүрлі медицинада иммунитетті көтеріп, қабынуды басу үшін пайдаланылады;
- Косметологияда жүзім сығындылары теріге ылғалдандыру және жасартатын қасиеттерімен бағаланады;
- Таза жидектер мен құрғақ жүзім спортшылар мен белсенді өмір салтын ұстанатындарға керекті энергия мен қорек көзін береді.
Сондықтан жүзім тек тағамдық өнім емес, ғылым мен мәдениеттің де құнды бөлігі болып табылады.
Өсіру ерекшеліктері мен қызықты деректер
Жүзімді өсіруде белгілі бір жағдайлар қажет, ал оның биологиялық ерекшеліктері таңғалдырмай қоймайды.
- жүзім түбі жүз жылға дейін өмір сүріп, өнім беріп тұрады, бұл оның төзімділігін көрсетеді;
- өнімділік маусымға байланысты тамыздан қазанға дейін өзгереді;
- өсімдіктер әртүрлі топырақ пен микроклиматқа бейімделіп, түрлі өңірлерде өседі;
- жидектер түсіне қарай қара көк, қара, жасыл, қызыл және алтын түсті болуы мүмкін;
- жүзім көптеген халықтарда бақыт пен берекенің символы ретінде саналады, аңыздар мен мифологияда жиі кездеседі.
Осы деректер жүзімді ерекше әрі ғажап өсімдік етеді.
Жүзім – тек дәмді әрі пайдалы жеміс қана емес, сонымен қатар бай тарихы мен мәдениеті бар құнды ресурс. Оның қасиеттері мен әртүрлілігі әлемді таңғалдыруда. Жүзім туралы қызықты мәліметтерді білу бұл өсімдіктің маңыздылығын түсінуге және өміріміздегі орнын бағалауға көмектеседі.
