Мазмұны
Тарих беттерінде халқымыздың есінде мәңгі сақталған, ерлігімен ұрпаққа үлгі болған есімдер аз емес. Солардың бірі – Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде асқан батырлық көрсеткен қазақ қызы Мәншүк Мәметова. Ол Кеңес Одағының Батыры атағына ие болған тұңғыш қазақ әйел ретінде ғана емес, сонымен қатар қайсар мінезімен, Отанға деген адалдығымен, ерлермен иық тірестіріп шайқасқан шынайы ерлігімен есте қалды. Оның өмір жолы – тек соғыс шежіресі емес, нағыз отансүйгіштіктің жарқын үлгісі.
Балалық шағы және майданға дейінгі өмірі
Мәншүк Мәметова 1922 жылдың 23 қазанында Батыс Қазақстан облысы, Орал (қазіргі Орал қаласы) қаласында дүниеге келді. Шын есімі – Мәнсия. Алайда оны еркелетіп, бала кезінен «Мәншүк» деп атап кеткен. Анасы қайтыс болғаннан кейін Мәншүк ағасы Ахмет Мәметовтің тәрбиесіне алынды.
- бала кезінен зерек, еңбекқор, жауапкершілігі жоғары болды;
- Алматы қаласындағы №28 мектепті үздік аяқтап, кейін медицина институтына оқуға түсті;
- соғыс басталған соң оқуды тастап, майданға аттануға бел буды;
- алғашқыда оны әскер қатарына алғысы келмесе де, табандылығының арқасында соғыс даласына жіберілді;
- медициналық білім алса да, өзі арнайы сұраныс беріп, пулеметші болуға шешім қабылдады.
Ол өз еркімен соғысқа сұранып, нағыз жауынгер болуға ұмтылды – бұл оның еліне деген шынайы сүйіспеншілігін көрсетті.
Жауынгерлік жолы мен ерлігі
Мәншүк Мәметова майданда 100-ші дербес қазақ атқыштар бригадасының құрамында пулеметші болып қызмет атқарды. Соғыстың нағыз сұрапыл кезеңдерінде ол ерлермен бірге иық тірестіріп шайқасты.
- Мәншүк шайқастарда аса мергендігімен және суыққандылығымен көзге түсті. Қиын сәттерде жау шабуылына тойтарыс беріп, жауынгерлерге сенім ұялатты.
- Жолдастары арасында үлкен беделге ие болды. Ер-азаматтармен тең дәрежеде ауыр жорықтарға шыдап, ешбір қиындықтан тайсалмады.
- 1943 жылдың 15 қазанында Псков облысындағы Невель қаласы үшін болған ұрыста ерлікпен қаза тапты. Сол күні Мәншүк жалғыз өзі үш пулеметтің оқпанын бір мезгілде басқарып, жаудың бірнеше шабуылын тойтарды.
- Жарақат алғанына қарамастан, соңғы демі қалғанша шайқасуды тоқтатпады. Бұл ерлік өз батальонын сақтап қалуға шешуші үлес қосты.
- Осы ұрыстан кейін 1944 жылы 1 наурызда оған Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Бұл – қазақ қыздарының жауынгерлік рухын танытқан тұңғыш жоғары марапат болды.
Оның бұл ерлігі – тек бір қыздың ерлігі емес, тұтас ұлттың намысы мен рухының көрінісі еді.
Халық жадындағы бейнесі
Мәншүк Мәметова соғыстан кейін де ел есінде сақталып, оның есімі әрдайым құрметпен аталып келеді. Қазақстанның түрлі өңірлерінде оның есімімен аталған нысандар мен ескерткіштер бар.
- Алматы, Орал, Астана, Невель қалаларында ескерткіштер орнатылған;
- оның өмірі туралы деректі және көркем фильмдер түсірілді;
- Алматы қаласында Мәншүк Мәметоваға арналған мемориалды музей жұмыс істейді;
- мектептер, көшелер мен оқу орындарына оның есімі берілген;
- Мәншүк бейнесі жас ұрпақ үшін батылдық пен патриотизмнің символына айналды.
Ол тек өз халқына емес, бүкіл әлемге қазақ қыздарының рухы мен намысының қандай болатынын дәлелдеді.
Мәншүк Мәметова – қайсарлықтың, ержүректіліктің және отаншылдықтың жарқын бейнесі. Оның өмірі мен ерлігі – бүгінгі ұрпақ үшін тәлім мен тағылым. Ел басына күн туғанда өз еркімен майданға аттанған қазақ қызының ерлігі ешқашан ұмытылмайды. Мәншүктей батырлар барда Тәуелсіздік рухы мәңгі жасайды.
