Мазмұны
Панама – теңізсіз елестету мүмкін емес мемлекет. Бұл елді екі алып мұхит қоршап жатыр, әрі ол әлемдік теңіз жолдарының маңызды торабын құрайды. Географиялық орналасуы, экономикалық жетістіктері және ұлттық болмысы тікелей су кеңістігімен байланысты. Панама халқы үшін теңіз – өмір сүрудің, дәстүрдің және мәдениеттің ажырамас бөлігі. Сондықтан елде теңізге, суға және онымен байланысты кәсіптерге арналған түрлі мерекелер мен фестивальдер кеңінен таралған. Панамада неге осындай дәстүрлер көп екеніне және олардың ел өміріндегі орнына үңіліп көрейік.
Географиялық орналасу және экономикалық маңызы
Панаманың өмірі мен мәдениетінде теңіздің орны ерекше, бұл елдің тұрмысында, дәстүрінде және дүниетанымында айқын көрініс табады.
- ел екі мұхиттың арасындағы тар құрлықта орналасқан, ал Тынық мұхит пен Кариб теңізінің арақашықтығы кей жерлерде бірнеше ондаған шақырым ғана;
- Панама каналы – әлемдегі ең ірі инженерлік құрылыстардың бірі, күн сайын жүздеген кеме өтіп, Шығыс пен Батысты байланыстырады;
- теңіз тасымалы ел экономикасының басым бөлігін құрап, мыңдаған отбасына жұмыс пен табыс әкеледі;
- халықтың едәуір бөлігі балық аулау, кеме жасау немесе порт қызметтері арқылы теңізге тәуелді өмір сүреді;
- жағалау экожүйесінің байлығы туризмнің, су астында жүзу мен желкенді спорттың дамуына ықпал етіп, ұлттық өзіндік ерекшелікті айқындайды;
- теңіз өнімдері ұлттық ас мәзірі мен тағам дәстүрінің басты бөлігіне айналған.
Теңізсіз қазіргі Панама қоғамы да, экономикасы да қалыптаса алмас еді.
Мерекелер мен дәстүрлер ерекшелігі
Елдің түкпір-түкпірінде теңізге арналған түрлі фестивальдер, салтанатты рәсімдер мен халықтық мерекелер өткізіледі, бұл шараларға жергілікті халықпен қатар туристер де белсенді қатысады.
- Әрбір жағалаудағы қалада балық маусымының ашылуы немесе теңізшілердің амандығы үшін арнайы мерекелер ұйымдастырылады. Бұл күндері көшелерде шерулер, әуенді қойылымдар мен судағы парадтар өтеді. Осындай шаралар арқылы халық суға, табиғатқа, теңіз сыйлаған береке мен қорғауға алғыс айтады.
- Панама каналын салу құрметіне арналған ірі іс-шаралар тарихи көріністер мен су спорты жарыстарын қамтиды. Бұл кезде патриоттық сезім мен теңізге деген құрмет, ұрпақ сабақтастығы ерекше байқалады.
- Діни салт-дәстүрдің орны бөлек: су көліктеріне бата беріледі, ал балықшылар теңіздің иесіне, рухтарына қауіпсіздік пен сәттілік тілейді. Мұндай рәсімдер жағалау қауымында ұрпақтан ұрпаққа жалғасып, рухани үндестік орнатады.
- Курорттық өңірлерде дәстүрлі теңіз карнавалдары өтеді: костюмді шерулер, түрлі байқаулар және жаңа ауланған теңіз өнімдерінен жасалған тағамдар ұсынылады. Туристер үшін бұл тек қызық емес, сонымен қатар елдің мәдениетімен, дәстүрімен жақынырақ танысуға мүмкіндік береді.
Мерекелер қоғамның бірлігін нығайтып, ұлттық мақтаныш сезімін оятады әрі халықтың өміріне жарқын бояу сыйлайды.
Мәдениет пен өмір салтына ықпалы
Теңіз Панама халқының өмірінің барлық саласында көрініс табады. Су кеңістігі дүниетанымға, әдет-ғұрыпқа және мінезге де әсер етеді.
- теңіз тақырыбы өнерде, музыкада, би мен қолданбалы бұйымдарда кең қолданылады;
- отбасы құндылығы мен салтанатты шаралардың көбі теңіз жағасында өткізіледі: мысалы, үйлену тойлары мен көпшілік шаралар су жанында ұйымдастырылады;
- білім беру бағдарламаларында балаларға теңіз тарихы мен экологиясы туралы мағлұмат беріледі, бұл табиғатты қорғау мен жауапкершілік сезімін қалыптастырады;
- су спорты мен бұқаралық жарыстар жастардың ұйымшылдығы мен табиғатқа құрметін арттырады;
- ортақ мерекелер тарихи жадты жаңғыртып, аға буын мен жас ұрпақ арасындағы байланысты күшейтеді;
- панамалықтар өз елінің екі мұхиттың арасындағы көпір екенін мақтан тұтады, бұл сезім теңізге арналған мерекелерде ерекше байқалады.
Осылайша, теңіз – елдің болмысы мен ұлттық сәйкестігінің ажырамас бөлігі, халықты біріктіруші, шабыт пен үйлесім көзі.
Панама үшін теңіз – табиғи байлық қана емес, ынтымақ, береке, мәдениет пен ұлттық сананың символы. Су кеңістігіне арналған мерекелер – табиғатқа, тарихқа, ата кәсіпке құрмет, болашаққа жауапкершілік пен бірліктің жарқын көрінісі. Бұл дәстүрлер елдің рухани әлемін байытып, өскелең ұрпаққа қастерлі құндылықтарды аманаттауға мүмкіндік береді.
