Әдеби мұра – халықтың рухы мен мәдени бағдарының айнасы. Ұлы жазушылар тек көркем туынды жасап қана қоймай, түрлі дәуірлерде мәнін жоймайтын даналық ой қалдырады. Осындай ойшылдардың арасында қазақтың көрнекті жазушысы әрі қоғам қайраткері Мұхтар Әуезовтің орны ерекше. Оның шығармалары өмір, адам және ұлт тағдыры жайлы терең пайымға толы. Жазушының айтқан сөздері қоғамға, моральға және руханиятқа қатысты философиялық көзқарасты айқын көрсетеді.
«Өз тарихын ұмытқан халық болашағынан айырылады».
Бұл ой әрбір ұрпақ үшін тарихи жадының маңызын айқындайды. Тамырын, дәстүрін білмеген жұрттың келешегі берік болмайды. Әуезов өткенді құрметтеу арқылы ұлттық болмысты сақтаудың қажеттігін еске салады.
«Нағыз мәдениет анаға, әйелге құрметтен басталады».
Бұл сөздерде қоғамдағы әйелдің рөліне деген көзқарас анық байқалады. Жазушы руханият пен адамгершіліктің іргетасы ананы қадірлеуден басталатынын айтады. Мұндай ұстаным кез келген дәуірде өзекті болып қала береді.
«Білім – халықты өркениетке бастайтын жарық сәуле».
Бұл дәйексөз тек білім ғана дамудың тірегі бола алатынын білдіреді. Оқыған, ағартушылыққа ұмтылған ел алға жылжуға мүмкіндік алады. Әуезов ғылым мен білімді мәдени әрі экономикалық өркендеудің негізгі жолы деп санады.
«Әділдік – адам өмірінің тірегі».
Бұл сөздер шыншылдық пен теңдіксіз қоғамда үйлесім болмайтынын көрсетеді. Әділдік адамдар арасындағы сенімді күшейтіп, тәртіпті нығайтады. Әуезов үшін әділдік – өмірдің тұрақтылығын сақтайтын басты құндылықтардың бірі.
«Халықтың бақыты – оның бірлігінде».
Бұл ой ынтымақ пен өзара қолдаудың кез келген ұлттың басты күші екенін білдіреді. Ішкі алауыздық қоғамды әлсіретеді, ал татулық қиындықтарға төтеп беруге мүмкіндік береді. Әсіресе көпұлтты ел жағдайында бұл ойдың мәні зор.
Мұхтар Әуезовтің ойлары уақыт сынынан өтіп, жаңа ұрпақты тәрбиелеуде өз құнын жоғалтқан жоқ. Оның нақылдары тарихты құрметтеуге, әділдікке ұмтылуға және бірлікті бағалауға шақырады. Бұл сөздер – жеке тұлға мен қоғамның үйлесімді дамуына бағыт беретін рухани бағдар.
