Мазмұны
Қазіргі заманда адамдар кітапқа жақындаудың жаңа жолдарын іздейді. Кітап оқу тек кітапханалар мен мектептерде ғана емес, қоғамның күнделікті өмірінің бір бөлігіне айналуда. Осындай бастамалардың бірі – көше кітапханалары. Олар білім мен мәдениетті баршаға қолжетімді етіп, адамдар арасындағы сенімді нығайтады. Чилиде бұл қозғалыс ерекше кең таралған. Мұнда кітап тек жеке оқу құралы емес, қоғамның бірлігі мен мәдени байланысының нышанына айналған.
Көше кітапханаларының идеясы мен қағидаттары
Көше кітапханаларының негізгі идеясы – кітап барша адамға қолжетімді болуы керек деген ұстанымға негізделген.
- кез келген адам кітапты алып, оқып, кейін қайта қоя алады;
- оқырман өз кітабын қалдырып, басқа біреудің оқуына мүмкіндік береді;
- кітап алмасу сенім мен жауапкершілікке сүйенеді, ешқандай ресми ереже немесе бақылау жоқ;
- кітапханалар шағын ағаш үйшік, шкаф немесе арнайы қорап түрінде жасалып, көшелерге, саябақтарға немесе мектептердің маңына орнатылады.
Мұндай үлгі адамдарға оқудың еркін әрі қуанышты іс екенін сезінуге мүмкіндік береді.
Танымалдылықтың мәдени және әлеуметтік себептері
Чилиде көше кітапханаларының кең таралуы елдің мәдениеті мен тарихи тәжірибесіне байланысты.
- Чили халқы білім мен мәдениетті жоғары бағалайды. Елде поэзия мен әдебиетке арналған көптеген фестивальдер мен мәдени іс-шаралар өткізіледі.
- Азаматтық белсенділік жоғары дамыған. Көптеген тұрғындар өз еркімен қоғамдық жобаларға қатысады – көше тазалау, ағаш отырғызу, кітап алмасу сияқты бастамалар кең тараған.
- Елдің күрделі тарихи кезеңдерінде кітап еркін ойлау мен рухани тәуелсіздіктің нышаны болған.
Сондықтан көше кітапханалары чилиліктер үшін тек кітап алмасу орны емес, мәдени бірліктің және қоғамдық сенімнің көрінісі саналады.
Білім беру және әлеуметтік рөлі
Ашық аспан астындағы кітапханалар Чили қалаларының мәдени өмірінің ажырамас бөлігіне айналды.
- олар балалар мен жасөспірімдердің оқу мәдениетін қалыптастырады;
- қала тұрғындарына тегін әрі қолжетімді оқу мүмкіндігін береді;
- көрші адамдарды біріктіріп, бейбіт әрі достық орта қалыптастырады;
- бұрын кітапқа қол жеткізе алмаған жандарды да әдебиет әлеміне тартады.
Көше кітапханалары – қоғамдағы сенім мен өзара көмек мәдениетін дамытудың тиімді құралы.
Сәтті мысалдар
Чилидің әр өңірінде тұрғындардың өз бастамасымен құрылған көше кітапханаларының үлгісі көп.
- Сантьяго қаласында еріктілер қоғамдық көліктер аялдамаларында шағын кітап сөрелерін орнатқан. Жолаушылар жолда кітап оқып, кейін кез келген басқа нүктеге қайта қалдыра алады.
- Вальпараисо мен Винья-дель-Мар сияқты жағалаудағы қалаларда кітапханалар шығармашылық жобалармен біріктірілген. Суретшілер кітап үйлерін түрлі түстермен безендіріп, оларды нағыз өнер нысанына айналдырған.
- Ауылдық аймақтарда жобаны мектептер мен мұғалімдер қолдайды. Оқушылар кітап жинап, өз қолдарымен шағын кітап үйлерін салады және ашық ауада әдебиет сабақтарын өткізеді.
Мұндай бастамалар қоғамдағы түрлі буын мен мамандық өкілдерін біріктіріп, ортақ мәдени құндылық қалыптастырады.
Қалалық ортаға әсері
Көше кітапханалары тек білім беру құралы ғана емес, сонымен қатар қаланың көрінісін де өзгертеді.
- олар қоғамдық кеңістікті жандандырып, адамдарды жақындастырады;
- тұрғындардың ортақ мүлікке құрметпен қарауына ықпал етеді;
- шағын, бірақ мәні зор жобалар арқылы қалалық мәдениетті жаңғыртады.
Мұндай бастамалар қоғамда бейбіт қарым-қатынас орнатуға және өмір сапасын жақсартуға көмектеседі.
Чилидегі көше кітапханалары – кітап оқу мәдениетін дәріптеудің ерекше үлгісі. Олар адамдарды біріктіріп, қоғамда сенім мен мейірім атмосферасын қалыптастырады. Осындай қарапайым бастамалар арқылы чилиліктер мәдениеттің күшін, білімнің құндылығын және бірліктің маңызын көрсетіп отыр.
