Кинематография адам эмоциясын терең бейнелей отырып, мейірім мен қатыгездік, ізгілік пен жауыздық жайлы ойлануға итермелейді. Кейбір туындылар жай ғана өнер шығармасы емес, адамгершілік пен ар-ожданның айғағына айналады. Стивен Спилбергтің «Шиндлер тізімі» фильмі дәл осындай көріністердің бірі саналады. Холокост жылдарында жүздеген еврейді құтқарған кәсіпкердің тағдыры тек қайғы мен үмітсіздікке емес, рухани жаңғыруға толы. Бұл фильмдегі сөздер мен ойлар адамдық қадір-қасиеттің мәңгілік бейнесіне айналды.
«Бір адамның өмірін сақтаған — бүкіл әлемді сақтап қалғанмен тең.»
Бұл сөйлем туындының негізгі идеясын айқын көрсетеді. Әрбір іс-әрекеттің мәні бар, тіпті ол қаншалықты кішкентай болып көрінсе де. Бастапқыда пайда табуды мақсат еткен Шиндлер уақыт өте келе адамның өмірінен асыл ештеңе жоқ екенін ұғынады.
«Күш — өлтіре алатын, бірақ өлтірмейтін кезде көрінеді.»
Бұл сөздер нағыз биліктің мәнін ашады. Соғыс пен өшпенділіктің ортасында айтылған бұл ой адамгершілік пен өз-өзін ұстай білу — нағыз күштің белгісі екенін еске салады.
«Мен тағы бір адамды құтқара алар едім…»
Бұл сәт фильмнің ең толғандырар тұсы саналады. Шиндлер жасаған игілігіне қарамастан, өз-өзін кінәлайды. Ол құтқара алмаған жандардың тағдыры үшін күйінеді. Бұл көрініс ең ізгі істердің өзінде де адамның жүрегіндегі ар-ұят пен өкініш сақталатынын дәлелдейді.
«Соғыс аяқталады. Тірі қалғандар үшін жаңа өмір басталады.»
Бұл дәйексөз үміттің сәулесін білдіреді. Қайғы мен күйзеліс артта қалғанымен, адамзат әрқашан жаңғыруға қабілетті. Өткенді түсініп, оны еңсеру — жаңа өмірдің бастауы.
«Мен де бәрі сияқты, тірі қалуға тырыстым.»
Бұл сөз тірі қалу инстинктін бейнелейді. Соғыс кез келген адамды әлсіз етеді. Қарапайым тіршілік үшін күрес кезінде айырмашылықтар мен мәртебелердің мәні жоғалады.
«Бұл жай ғана сандар емес, бұл — адамдар.»
Қысқа да нұсқа ой — фильмнің ең жүрекке әсер ететін сәттерінің бірі. Статистика артында тағдыр, сезім, өмір жатқанын еске салады. Адамды санға айналдырған қоғамда мейірім жойылады.
«Бұл тізім — өмірдің өзі.»
Бір ғана сөйлем фильмнің рухын толық жеткізеді. Шиндлердің тізімі үміт пен құтқарудың нышанына айналды. Ол жай қағаз емес, адамгершілік пен батылдықтың мәңгі куәгері.
«Шиндлер тізімі» тек тарихи драма емес, рухани сабақ қалдырған туынды. Ондағы әрбір сөз адамдық борыш, таңдау мен мейірімнің құнын ұқтырады. Бұл фильмдегі дәйексөздер уақыт өте ескірмейді, себебі олардың өзегінде — мәңгілік шындық. Адам баласы адам болып қалса, әлемде үміт бар.
