Мазмұны
Әлемде өзіндік ерекшелігімен таңғалдыратын елдер көп, олардың әрқайсысы өз тарихы мен мәдениетін, салты мен табиғи сұлулығын сақтап келеді. Солардың бірі – Гималай тауларының баурайында орналасқан Непал. Бұл шағын мемлекет өз аумағының аздығына қарамастан, рухани байлыққа, табиғи әсемдікке және мәдени әртүрлілікке толы. Непалдың тарихы, салт-дәстүрі мен күнделікті өмірі көпшілікті қызықтырады, ал оның табиғаты саяхатшылар үшін нағыз қазына іспетті.
Әлем төбесіндегі ел
Непалдың басты мақтанышы – оның географиялық ерекшелігі мен ғажайып таулы ландшафты. Мұнда әлемнің ең биік шыңдары орналасқан.
- Дәл осы елде Жер шарындағы ең биік тау – Эверест (жергілікті атауы «Сагарматха») орналасқан. Оның биіктігі 8848 метр, ал бұл шыңға шығу – көптеген альпинистердің өмірлік арманы.
- Эвересттен бөлек, Непал аумағында әлемдегі он төрт сегізмыңдықтың жетеуі бар. Осы алып таулар жыл сайын мыңдаған саяхатшы мен спортшыны баурап, ғажайып көрінісімен тамсандырады.
- Елдің жер бедеріне қарай климаты да ерекше: жазықтарда тропикалық ыстық болса, тауларда мәңгі қар мен мұздықтар созылып жатыр. Мұндай табиғи контраст Непалды экожүйесі бай әрі ерекше елге айналдырады.
Таулар мен аңғарлардың осындай алмасуы елдің тұрмысынан бастап, өнері мен тағамына дейін әсер еткен.
Руханият пен дәстүр тоғысқан мекен
Непал ежелден рухани орталық саналады. Мұнда индуизм мен буддизм өзара үндесіп, бірегей мәдени үйлесім қалыптастырған.
- ел – Будданың туған жері, Сиддхартха Гаутама Лумбини аймағында дүниеге келген;
- Катманду қаласы мен оның маңында көне храмдар мен ступалар көптеп кездеседі, олардың біразы ЮНЕСКО мұрасына енген;
- халық карма заңына сеніп, зорлық-зомбылықсыз өмір сүру қағидасын ұстанады;
- қала көшелерінде дұға оқып жүрген монахтар мен монахиньдерді жиі кездестіруге болады;
- діни мерекелер ерекше сән-салтанатпен өтіп, халықтық думанға айналады.
Руханият Непал тұрғындарының өмірінің ажырамас бөлігі. Ол олардың ой-санасын, қарым-қатынасын және өмірге көзқарасын қалыптастырады.
Мәдениет пен тұрмыс ерекшелігі
Непал мәдениеті бай әрі сан қырлы. Жаһандану дәуірінде де ел өз болмысын сақтап, дәстүрге адалдық танытып келеді.
- Елде 120-дан астам этникалық топ өмір сүреді, әрқайсысының өз тілі, киім үлгісі мен салты бар. Бұл көптүрлілік қоғамда өзара құрмет пен татулықтың орнауына ықпал етеді.
- Әйелдер көбіне түрлі-түсті сарилер кисе, ерлер ұлттық «даура сурвал» киімін киеді. Бұл дәстүрлі киімдер ұлттық мақтаныштың белгісі саналады.
- Непал асханасы қарапайым болғанымен, дәмге бай. Ең танымал тағам – далбат (күріш, жасымық және көкөніс қосылған кешкі ас). Бұл тағам елдің қонақжайлығы мен тұрмыстық мәдениетінің символына айналған.
Осындай этникалық және мәдени алуандық Непалға ерекше келбет беріп, оның бірегей рухын айқындайды.
Ерекше жайттар мен қызықты деректер
Непалды өзгеше ететін тек мәдениет емес, табиғат пен күнделікті өмірдің де өзіндік ерекшеліктері бар.
- елде теңіз жоқ, бірақ Рара мен Пхева сынды көрікті көлдер көп;
- сиырлар қасиетті жануар саналып, оларды өлтіруге тыйым салынған;
- Непал – әлемдегі жалғыз ел, туының пішіні тік төртбұрыш емес;
- шалғай аудандарда электр қуаты жиі өшіп тұрса да, күн панельдері арқылы жарық алу кең тараған;
- халық ашық мінезді, қонақжай әрі бейтаныс адамдарға да көмектесуге дайын.
Осындай ерекшеліктер Непалды нағыз саяхатшылар еліне айналдырады. Мұнда әр бұрышта жаңа әсер мен тосын оқиға күтеді.
Непал – биіктігімен ғана емес, рухани тереңдігімен де ерекшеленетін ел. Мұнда табиғат пен адам арасында үйлесім сақталған, ал дәстүрлер заман ағымымен үндесіп келеді. Бұл елге келген адам тек Гималайдың сұлулығына емес, халықтың мейірімділігі мен өмірге деген философиялық көзқарасына да тәнті болады.
