Мазмұны
Канаданың солтүстігі ел аумағының орасан бөлігін алып жатыр, бірақ бұл өңірдің халқы аз. Бұл аймақ қатаң климаты, шексіз кеңістігі және бай табиғатымен ерекшеленеді. Осындай қиын жағдайларға қарамастан, мұнда ондаған мың адам өмір сүреді және сол ортаға тамаша бейімделген. Олардың тұрмысы ежелгі дәстүрлер мен заманауи технологиялардың үйлесімінен тұрады. Солтүстік Канаданың өмірі қалай ұйымдастырылғанын түсіну үшін климаттық жағдайларына, экономикасына және халықтың күнделікті тіршілігіне назар аудару қажет.
Тұрмыс жағдайы мен климат ерекшелігі
Солтүстік Канада климаты – Жер шарындағы ең қаталдарының бірі. Ұзаққа созылатын қыс, қысқа жаз және полярлық түн бұл аймаққа ерекше ырғақ береді.
- қыста ауа температурасы −40 градусқа дейін төмендейді, ал қатты жел суықты одан әрі күшейтеді;
- жаз кезінде күн 20 сағаттан астам уақыт батпай, жарық үзілмейді;
- жол қатынасы маусымға байланысты: қыста қатынас мұз қатқан көлдердің үстімен жүргізіледі, ал жазда әуе және су көлігі пайдаланылады;
- тұрғын үйлердің жылыту жүйесінде дизель отыны мен энергия үнемдейтін технологиялар кеңінен қолданылады.
Қиын климатқа қарамастан, жергілікті халық өмір сүруге қолайлы жағдай жасап, жайлы тұрмыс орнатқан.
Экономика және табыс көздері
Солтүстік Канада табиғи ресурстарға бай, сондықтан ол ел экономикасында маңызды орын алады. Алайда шаруашылық қызметі табиғат жағдайларымен тығыз байланысты және экологиялық тепе-теңдікті сақтау басты қағида болып табылады.
- Негізгі табыс көзі – кен өндіру саласы. Мұнда мұнай-газ өнеркәсібі, алтын, алмаc және сирек металлдар өндіру қарқынды дамыған. Бұл кәсіпорындар жұмыс орындарын ашып, өңірдің дамуына ықпал етеді.
- Туризм жыл сайын маңызын арттырып келеді. Экстремалды бағыттар, солтүстік шұғыласын көру және инуит халқының мәдениетімен танысу көптеген саяхатшыларды қызықтырады.
- Мемлекет жергілікті қауымдарға көмек көрсетіп, жоғары көлік және азық-түлік шығындарын субсидиялайды. Әлеуметтік бағдарламалар тұрақтылықты қамтамасыз етіп, тұрғындардың өмір сапасын арттырады.
Осының нәтижесінде табиғи байлық пен әлеуметтік қолдау қатар дамыған ерекше экономикалық модель қалыптасқан.
Халықтың тұрмысы мен дәстүрі
Бұл өңірде инуиттер, дене және метистер сияқты байырғы халықтар өмір сүреді. Олардың мәдениеті табиғатқа деген құрметке және оның игіліктерін ұқыпты пайдалануға негізделген.
- дәстүрлі кәсіптерге балық аулау, аңшылық және қолөнер жатады;
- ас мәзірінде балық, бұғы еті мен теңіз аңдарының өнімі жиі кездеседі, алайда заманауи дүкендер де бар;
- ұлттық мерекелер мен билер, салт-жоралар мектептер мен мәдени орталықтарда ұрпақтан ұрпаққа жалғасуда;
- мемлекет ана тілін және дәстүрлі мәдениетті сақтауға арналған арнайы білім беру бағдарламаларын қолдайды.
Күнделікті өмірде жергілікті тұрғындар көне дәстүрлер мен заманауи мүмкіндіктерді қатар пайдаланады – интернет, спутниктік байланыс және тұрмыстық техника кеңінен таралған.
Білім беру және әлеуметтік инфрақұрылым
Қашық орналасқанына қарамастан, солтүстік аймақтарда білім беру және медицина саласы жақсы дамыған.
- Мектептерде оқушылар саны аз, сондықтан әр балаға жеке көңіл бөлінеді. Оқыту көбіне ағылшын және жергілікті тілдерде жүргізіледі.
- Студенттерге арналған гранттар мен арнайы қолдау бағдарламалары бар, олардың мақсаты – жастардың білім алып, туған жеріне маман ретінде оралуына жағдай жасау.
- Медициналық қызмет шағын емханалар мен жылжымалы орталықтар арқылы көрсетіледі. Қиын жететін аудандарда авиациялық медицина жүйесі жұмыс істейді.
Осылайша, солтүстік өңір тұрғындары ірі қалалардан алыс болса да, сапалы әлеуметтік қызметтерге қол жеткізеді.
Канада солтүстігінің өмірі – табиғат пен өркениеттің үйлесімін көрсететін ерекше үлгі. Мұндағы адамдар қоршаған ортаны бағалай білуді, дәстүрлерді сақтай отырып, заманауи өмір салтын ұстануды үйренген. Қиын климат олардың мінезін шыңдап, төзімділік пен бірлік сезімін арттырған. Солтүстік Канада – табиғатпен үйлесімді өмір сүріп, мәдени мұраны сақтай отырып алға жылжудың айқын мысалы.
