Әр дәуір адамзатқа ұлы оқиғалар мен тұлғалардан бөлек, солардың айтқан терең мағыналы сөздерін де мұра етіп қалдырады. Көне заманнан бері ел басқарған көсемдер мен ойшылдар тек сөз құмарлық үшін емес, халықты ояту, жол көрсету үшін сөйлеген. Солардың бірі – Америка Құрама Штаттарының тұңғыш президенті Джордж Вашингтон. Оның ой-пікірі мен өмірлік ұстанымдары тек өз халқы үшін ғана емес, бүкіл әлемге үлгі бола білді. Бұл мақалада Вашингтонның ең әсерлі де маңызды сөз тіркестері мен нақылдары жинақталған. Әрбір сөйлем – тұтас ұстанымның көрінісі, ал мағынасы – бүгінгі күнге де өзекті.
«Бостандық тамыр жайса, ол тез өседі.»
Бұл сөз Джордж Вашингтонның еркіндікке деген сенімін білдіреді. Адамдар бір рет бостандықтың дәмін татқан соң, оны өмірінің ажырамас бөлігіне айналдырады.
«Адалдық – ең дұрыс жол.»
Қысқа болса да, бұл сөйлем терең мәнге ие. Ақиқатқа берік болу – Вашингтон үшін жеке де, мемлекеттік деңгейдегі мінездің басты өлшемі болды.
«Бейбітшілік – біз ең көп аңсайтын мақсат. Бар күшіміз соған жұмсалуы керек.»
Әскери мансабы болса да, ол бейбітшілікті ең жоғары құндылық деп санады. Елдің тұрақтылығы мен дамуы үшін бейбіт өмірдің орны ерекше екенін жақсы түсінді.
«Бейбітшілікті қалайсың ба – соғысқа дайын бол.»
Бұл танымал афоризм сыртқы саясатқа деген нақты әрі шынайы көзқарасты көрсетеді. Өз-өзін қорғай алатын ұлт қана ұзақ мерзімді бейбіт өмірге қол жеткізе алады.
«Халық тек басшыларға ғана сеніп отырмауы керек. Азаматтық жауапкершілік – әр адамның парызы.»
Вашингтон мемлекеттің тағдыры тек президент пен саясаткерлерге ғана емес, қарапайым азаматтардың ар-ождан мен жауапкершілігіне де байланысты екенін айтқан.
«Үлгі – ең басты әсер ету құралы. Тіпті – жалғыз жолы.»
Нағыз басшы тек сөзбен емес, іспен де дәлел беруі керек. Бұл ой Джордж Вашингтонның бүкіл саяси өміріндегі басты ұстанымы болды.
«Еліне адал әрі абыроймен қызмет еткен адам ешқашан ұмытылмайды.»
Ол елге қызмет етуді жоғары ізгілік деп санаған. Мұндай сөздер патриотизм мен өз халқына деген сүйіспеншіліктің көрінісі.
«Шындыққа берік болсақ – қорқатын ештеңеміз жоқ.»
Вашингтон шындықты жасырмауға, керісінше, оның күшімен алға ұмтылуға үндеді. Бұл сөз – адал болуға шақырған үндеу.
«Баршаға әділетті, кеңпейілді бол. Бұл – берік қоғамның негізі.»
Бұл – кез келген уақытта мәнін жоймайтын адамгершілік қағидасы. Әділет пен кешірімділік – қоғамның тұрақты дамуы үшін қажет басты қасиеттер.
«Сөз бостандығы – барлық еркіндіктің ішіндегі ең маңыздысы. Себебі ол қалғандарының қорғанышы.»
Бұл – еркін ойлау мен пікір айту құқығының маңызын айқын көрсететін терең пайым. Еркін қоғамның негізі – ашық диалог пен шынайы сын.
Джордж Вашингтон тек саясаткер емес, өз ұлты үшін биік рухани жолбасшы бола білді. Оның ойлары мен көзқарастары уақыт өте келе ұмытылудың орнына, жаңа ұрпаққа бағыт-бағдар болуда. Бұл нақылдар – тарих сабағы ғана емес, күнделікті өмірге де қатысты қағидалар. Олар кез келген азаматқа – мейлі басшы болсын, мейлі қарапайым тұрғын болсын – абыроймен өмір сүруге, шыншылдықты таңдауға, қоғамға адал қызмет етуге үндейді.
